یک قدم به جلو، دو قدم به عقب

کتاب «یک قدم به جلو، دو قدم به عقب (بحران در حزب ما)» (که تحت عنوان «یک گام به پیش، دو گام به پس» نیز به چاپ رسیده) را ولادیمیر ایلیچ لنین طی چند ماه بررسی دقیق صورتجلسات و قطعنامه های کنگره دوم حزب سوسیال دمکرات کارگری روسیه که در جنوری 1904 چاپ شد، سخنرانیهای هر نماینده، گروهبندی های سیاسی موجود در کنگره، و همچنین پس از بررسی اسناد کمیته مرکزی و شورای حزب تهیه کرد. این کتاب لنین در ماه می سال 1904 از چاپ خارج شد.
لنین در این اثر به اپورتونیزم منشویکها در مسائل سازمانی ضربه درهم شکننده‌ای زد. اهمیت عظیم تاریخی کتاب مقدم بر همه در آنست که لنین در آن ضمن بسط و تکامل بیشر آموزش مارکسیزم دربارهء حزب، اصول سازمانی حزب انقلابی پرولتری را تنظیم کرد؛ و برای نخستین بار در تاریخ مارکسیزم، اپورتونیزم سازمانی را مورد انتقاد همه جانبه قرار داد و خطر خاص کاستن از اهمیت سازمان را برای جنبش کارگری نشان داد.
این کتاب باعث حملات خشماگین از جانب منشویکها شد. پلخانف از کمیته مرکزی خواست از کتاب لنین دوری گزیند و آشتی‌طلبان در کمیته مرکزی کوشیدند از چاپ و انتشار آن جلوگیری نمایند.
«انتشارات محسن» از افغانستان کار دیجتال سازی و پخش آن را نموده است.