انتها نامه

معرفی اجمالی کتاب
«انتهانامه»، به زبان فارسی، اثر بهاالدین محمد، مشهور به سلطان‏ ولد، فرزند مولانا جلال الدین مولوی، در باب عرفان ادبی و عملی است. مولف، در مقدمه می‏گوید: «چون دو دفتر از مثنوی تمام شد، در موعظه و نصیحت از طریق نظم بسته بودم که آنچه گفته شد، اگر خلق بدان عمل خواهند کردن، کافی است و تمام. پس عالم خموشی پیش گرفته بودم و به عالم باطن مشغول شده. در عین آن خموشی، الهام حق در رسید بی‏ چون و چگونه که به پند و موعظه مشغول شو که آنچه در عالم خموشی می‏ طلبی، در بیان و گفتار حاصل شود». سلطان‏ ولد، به جهت مانوس بودن با کتاب و سنت، همواره کلامش، مشحون از آیات الهی و احادیث نبوی است.
ساختار
مباحث مختلف کتاب با عبارت«در بیان آنکه...»، از یک‏دیگر منفک شده است؛ بنابراین، کل مطالب آن در قالب یک مقدمه و  ۱۱۳  بحث مختلف که با عبارت مزبور آغاز شده، ارائه گردیده است.
نمونه ‏ای از مباحث کتاب: در بیان آنکه اولیای واصل، در نام حق، حق را دیده‏اند، زیرا که حق از نام خود جدا نیست؛ به خلاف نام‏های دیگر، چنان‏که کسی نام نان برد، آنچه از نان یابد، از نام نان نیابد؛ نام، غیر نان است و از نان جداست. هم‏چنین غیر نام خدا همه بر این منوال است که گفتیم. مردان و واصلان، در نام خدا، خدا را دیده‏اند، چنان‏که تو در بحری یا در جویی، آب را ببینی و آب، از جو جدا نباشد...