مسافرت در ارمنستان و ایران

حاوی یادداشت های مولف است از سفر به ایران و ارمنستان درقرن نوزده
اما با توجه به انقلاب کبیر فرانسه رقابتهای استعماری انگلیس و روس و دخالت آنها آنان در امور ایران که از راههای نظامی « جنگهای ایران و روس » و « اعمال فشار نظامی انگلیس درباره موضوع افغانستان » و اقتصادی منجر به بستن قراردادهای تجاری که بین این دول و ایران شد و آشنای دیوانسالاران ایرانی با تحولات جدید اروپا، بطور کل می توان گفت برخورد تمدن کهن ایرانی با مدرنیته اروپای پایه های رژیم گذشته که مبتنی بر حق الهی پادشاهان بود متزل و اوضاع به گونه دیگری رقم زده شد.
اما عصر حاکمیت قاجاران، عصر آب افکندن به خوابگه مورچگان بود؛ عصر آگاهی و تغییر؛ آگاهی بر مظاهر تمدنی غرب، به وجود « اندیشه ممالک بعیده» از جانب ممالک اروپایی، به واپس ماندگی و تغییر وضع موجود.