دعای عرفه
امتیاز دهید
نویسنده:
سید مهدی شجاعی
امتیاز دهید
دعای روز عرفه بهمراه ترجمه فارسی
شر و بشیر پسران غالب اسدی روایت کرده اند که عصر روز عرفه در عرفات در خدمت امام حسین (ع) بودیم که آن حضرت با گروهی از خاندان و فرزندان و شیعیان خود از خیمه بیرون آمدند و با کمال تضرع و خشوع به دامنه کوه رحمت روی آوردند و در سمت چپ کوه ایستادند و به جانب کعبه روی گردانیدند و دست ها را مقابل صورت مبارک برداشتند و این دعا را خواندند.
راویان گویند: « در پایان دعا و ذکر یارب یارب آن حضرت چنان حاضران را تحت تاثیر قرار داده بود که از دعا کردن برای خودشان به آمین گفتن به دعای امام حسین (ع) بسنده کردند و صدای گریه مردم صحرای عرفات را پر کرده بود تا اینکه آفتاب غروب کرد و به سوی مشعر الحرام رفتند. »
دعای عرفه از دعاهای بسیار مشهور و عظیم الشان است که در مراسم حج در عرفات خوانده می شود و نیز به قصد قربت مطلقه همزمان با روز عرفه (نهم ماه ذی الحجه) در سایر اماکن می خوانند. این دعا ماثور از حضرت امام حسین (ع) است.
دعای عرفه شامل مطالب بسیاری است که گزیده فهرست آنها چنین است: شناخت خداوند و بیان صفات الهی و تجدید عهد و پیمان با پروردگار و شناخت پیامبران و تحکیم ارتباط با آنها و توجه به آخرت و اظهار عقیده قلبی. سیر اندیشه در آفاق جهان و یادآوری نعمت ها بیکران الهی بر انسان و حمد و سپاس خداوند بر آن نعمت ها و عنایت ها که از آغاز وجود و تکوین آدمی تا آخر عمر پیوسته به او افاضه می شود.
تضرع به درگاه خدواند و اقرار به گناهان و توبه و انابه و درخواست عفو و روی آوردن به صفات پسندیده و اعمال خیر. در خواست حوایج که با درود و صلوات بر محمد و آل محمد (ع) شروع می شود سپس تقاضای عفو، نور هدایت، رحمت، عافیت، برکت، وسعت روزی و پاداش اخروی برخی از دانشوران به شرح و یا ترجمه این دعای شریف پرداخته اند. از جمله: مظهر الغرائب سید خلف الدین حیدر مشعشعی موسوی حویزی، معاصر شیخ بهایی (م ، 103 ق). این شرح را مولف آن پس از خاموشی دیده سر و روشنتر شدن چشم دل تدوین كرده است و شرح دعای عرفه اثر شیخ محمد علی بن شیخ ابوطالب زاهدی جبلانی اصفهانی (م 1181 ق)، نیایش حسین (ع) تالیف استاد محمد تقی جعفری.
شایان ذکر است که غیر از دعای امام حسین (ع) برای روز عرفه دعاهای دیگری نیز از سایر ائمه اطهار (ع) روایت شده است که در کتب دعا به تفصیل آمده است. شیخ صدوق کتابی تحت عنوان ادعیه الموقف و یا یا دعا الموقف تالیف کرده است، مشهورترین دعاهای روز عرفه پس از دعای امام حسین (ع) دعای فرزند گرامیش حضزت امام زین العابدین (ع) است که در صحیفه سجادیه آمده است. مراجع عظام تقلید در مناسک حج هر دو دعا را نقل کرده اند.
فرازی از این دعا
« منم معترف به بدکاری و خطاکاری، منم همان که از روی جرات تورا نافرمانی کرد. منم آنکه از روی عمد تورا معصیت نمود. منم آنکه گناهش را از مردم پنهان داشتی ولی در محضر تو گناه نمود. منم آنکه از بندگانت ترسید و خود را از تو امان دانست. منم آنکه از قهر تو نهراسید و از عذاب تو نترسید، منم ستمگر بر خود، منم در گرو گرفتاری خویش، منم بنده بی حیاء، منم مبتلا به رنج طولانی.. »
بیشتر
شر و بشیر پسران غالب اسدی روایت کرده اند که عصر روز عرفه در عرفات در خدمت امام حسین (ع) بودیم که آن حضرت با گروهی از خاندان و فرزندان و شیعیان خود از خیمه بیرون آمدند و با کمال تضرع و خشوع به دامنه کوه رحمت روی آوردند و در سمت چپ کوه ایستادند و به جانب کعبه روی گردانیدند و دست ها را مقابل صورت مبارک برداشتند و این دعا را خواندند.
راویان گویند: « در پایان دعا و ذکر یارب یارب آن حضرت چنان حاضران را تحت تاثیر قرار داده بود که از دعا کردن برای خودشان به آمین گفتن به دعای امام حسین (ع) بسنده کردند و صدای گریه مردم صحرای عرفات را پر کرده بود تا اینکه آفتاب غروب کرد و به سوی مشعر الحرام رفتند. »
دعای عرفه از دعاهای بسیار مشهور و عظیم الشان است که در مراسم حج در عرفات خوانده می شود و نیز به قصد قربت مطلقه همزمان با روز عرفه (نهم ماه ذی الحجه) در سایر اماکن می خوانند. این دعا ماثور از حضرت امام حسین (ع) است.
دعای عرفه شامل مطالب بسیاری است که گزیده فهرست آنها چنین است: شناخت خداوند و بیان صفات الهی و تجدید عهد و پیمان با پروردگار و شناخت پیامبران و تحکیم ارتباط با آنها و توجه به آخرت و اظهار عقیده قلبی. سیر اندیشه در آفاق جهان و یادآوری نعمت ها بیکران الهی بر انسان و حمد و سپاس خداوند بر آن نعمت ها و عنایت ها که از آغاز وجود و تکوین آدمی تا آخر عمر پیوسته به او افاضه می شود.
تضرع به درگاه خدواند و اقرار به گناهان و توبه و انابه و درخواست عفو و روی آوردن به صفات پسندیده و اعمال خیر. در خواست حوایج که با درود و صلوات بر محمد و آل محمد (ع) شروع می شود سپس تقاضای عفو، نور هدایت، رحمت، عافیت، برکت، وسعت روزی و پاداش اخروی برخی از دانشوران به شرح و یا ترجمه این دعای شریف پرداخته اند. از جمله: مظهر الغرائب سید خلف الدین حیدر مشعشعی موسوی حویزی، معاصر شیخ بهایی (م ، 103 ق). این شرح را مولف آن پس از خاموشی دیده سر و روشنتر شدن چشم دل تدوین كرده است و شرح دعای عرفه اثر شیخ محمد علی بن شیخ ابوطالب زاهدی جبلانی اصفهانی (م 1181 ق)، نیایش حسین (ع) تالیف استاد محمد تقی جعفری.
شایان ذکر است که غیر از دعای امام حسین (ع) برای روز عرفه دعاهای دیگری نیز از سایر ائمه اطهار (ع) روایت شده است که در کتب دعا به تفصیل آمده است. شیخ صدوق کتابی تحت عنوان ادعیه الموقف و یا یا دعا الموقف تالیف کرده است، مشهورترین دعاهای روز عرفه پس از دعای امام حسین (ع) دعای فرزند گرامیش حضزت امام زین العابدین (ع) است که در صحیفه سجادیه آمده است. مراجع عظام تقلید در مناسک حج هر دو دعا را نقل کرده اند.
فرازی از این دعا
« منم معترف به بدکاری و خطاکاری، منم همان که از روی جرات تورا نافرمانی کرد. منم آنکه از روی عمد تورا معصیت نمود. منم آنکه گناهش را از مردم پنهان داشتی ولی در محضر تو گناه نمود. منم آنکه از بندگانت ترسید و خود را از تو امان دانست. منم آنکه از قهر تو نهراسید و از عذاب تو نترسید، منم ستمگر بر خود، منم در گرو گرفتاری خویش، منم بنده بی حیاء، منم مبتلا به رنج طولانی.. »
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی دعای عرفه
کلامی نقل شده است از مرحوم علامه طبابایی که کلمات در این دعا از شدت شراب معانی که در قالبشان ریخته شده در حال انفجارند.
شهسوار مطلق ملک عاشقی،ابتدا یاد می کند از سابقه لطف رب:
ثُمَّ اِذْ خَلَقْتَنى مِنْ خَیْرِ الثَّرى...
سپس شهادت را چنین آغاز می دارد:
وَاَنـَا اَشْهَدُ یا اِلهى بِحَقیقَةِ ایمانى...
سپس قبل آنکه بخواهد اجابت می شود:
اَللّهُمَّ اجْعَلْنى اَخْشاکَ کَانّى اَراکَ...
پروردگارش به قبول حسن از او می پذیرد:
وَفى سَفَرى فَاحْفَظْنى وَفى اَهْلى وَ مالى فَاخْلُفْنى...
عشقبازی:
یا عُدَّتى فى شِدَّتى یا صاحِبى فى وَحْدَتى یا غِیاثى فى کُرْبَتى یا وَلِیّى فى نِعْمَتى...
اَنْتَ الَّذى...
اَنـَا الَّذى..
خط سیر را می نگارد:
اِنـّى کـُنـْتُ مـِنَ الظّالِمـیـنَ
اِنّى کُنْتُ مِنَ الْمُسْتَغْفِرینَ
اِنّى کُنْتُ مِنَ الْخـاَّئِفـیـنَ
اِنـّى کـُنـْتُ مـِنَ الْوَجـِلیـنَ
اِنّى کُنْتُ مِنَ الرَّاجینَ
اِنّى کُنْتُ مِنَ الرّاغِبینَ
اِنّى کُنْتُ مِنَ الْمُهَلِّلینَ
اِنـّى کـُنـْتُ مـِن السـّـائِلیـنَ
اِنّى کُنْتُ مِنَ الْمُسَبِّحینَ
اِنّى کُنْتُ مِنَ الْمُکَبِّرینَ...
در قسمت دوم این غزلواره بر مرکب توفیق سوار می شود و با پای نور می تازد.راز گشایی به اوج می رسد:
اَنـَا اَتَوَسَّلُ اِلَیْکَ بِفَقْرى اِلَیْکَ وَکَیْفَ اَتَوَسَّلُ اِلَیْکَ بِما هُوَ مَحالٌ اَنْ یَصِلَ اِلَیْکَ...
شمه ای از علم مبارک:
اِلهى ما اَلْطَفَکَ بى مَعَ عَظیمِ جَهْلى...
وَمَنْ کانَتْ حَقایِقُهُ دَعاوِىَ فَکَیْفَ لا تَکُونُ دَعاویهِ دَعاوِىَ...
اینجا تاج شاهی و سروری اهل جذب را بر سر مبارک قرار می دهد:
وَاسْلُکْ بى مَسْلَکَ اَهْلِ الْجَذْبِ...
حقیقت فقر و غنا را باز می نمایاند:
ماذا وَجَدَ مَنْ فَقَدَکَ وَمَا الَّذى فَقَدَ مَنْ وَجَدَکَ...
از نظر بازی مبارک می گوید و از حقیقت نور:
وَاَنْتَ الَّذى تَعَرَّفْتَ اِلَىَّ فى کُلِّشَىْءٍ فَرَاَیْتُکَ ظاهِراً فى کُلِّ شَىْءٍ وَاَنْتَ الظّاهِرُ لِکُلِّ شَىْءٍ...
و اینگونه اذن شفاعتش را اشکار می کند:
تَقَدَّسَ رِضاکَ اَنْ یَکُونَ لَهُ عِلَّةٌ مِنْکَ فَکَیْفَ یَکُونُ لَهُ عِلَّةٌ مِنّى...
به هنگام خواندن این غزلواره بی همتا از حجت شاعری حضرت باقی، این ابیات در خاطر آمد:
آواز داد اختر بس روشنست امشب
گفتم ستارگان را مه با منست امشب
بررو به بام بالا از بهر الصلا را
گل چیدنست امشب، می خوردنست امشب
تا روز دلبر ما اندر برست چون دل
دستش به مهر ما را در گردنست امشب
تا روز زنگیان را با روم دار و گیرست
تا روز چنگیان را تنتن تنست امشب
تا روز ساغر می در گردش است و بخشش
تا روز گل به خلوت با سوسنست امشب
امشب شراب وصلت بر خاص و عام ریزم
شادی آنک ماهت بر روزنست امشب...
اللهم ارزقنا شفاعة الحسین...
خدایا! از من همان سرزند که شایسته پستى من است و از تو انتظار رود آنچه شایسته بزرگوارى تو است،
خدایا! چه اندازه به من لطف دارى با این نادانى عظیم من و چقدر به من مهر دارى با این کردار زشتم؛
خدایا! چقدر تو به من نزدیکى! و در مقابل چقدر من از تو دورم! و با اینهمه که تو نسبت به من مهربانى...
خدای من تو فرمودی، تفکر من در آثار تو، راه مرا به دیدارت دور سازد...
چگونه استدلال شود بر وجود تو به چیزى که خود آن موجود در هستیش نیازمند به تو است؟!
و آیا اساساً براى ما سواى تو ظهورى هست کهه در تو نباشد تا آن وسیله ظهور تو گردد!؟
تو کى پنهان شده اى تا محتاج بدلیلى باشیم که ما را به تو راهنمائى کند؟
و چه وقت دور مانده اى تا آثار تو ما را به تو واصل گرداند؟!
کور باد آن چشمى که تو را نبیند که همراه او هستى!
و زیانکار باد سوداى آن بنده که از محبت خویش به او بهره اى ندادى...
و چه خوش سرود،عارف نامی،فروغی بسطامی:x
کی رفته‌ای زدل که تمنا کنم تو را ؟
کی بوده‌ای نهفته که پیدا کنم تو را ؟!
غیبت نکرده‌ای که شوم طالب حضور
پنهان نگشته‌ای که هویدا کنم تو را !
با صد هزار جلوه برون آمدی که من
با صد هزار دیده تماشا کنم تو را !
طوبی و سدره گر به قیامت به من دهند
یک‌جا، فدای قامت رعنا کنم تو را !