شرح حال کلنل محمدتقی خان پسیان
درباره:
محمدتقی خان پسیان
امتیاز دهید
به قلم چند نفر از دوستان و هواخواهان آن مرحوم
محمدتقی معروف به کلنل محمدتقی خان پسیان در سال ۱۲۷۰ خورشیدی در محله سرخاب، تبریز زاده شد. رستم بیگ جد خاندان پسیان بعد از عهدنامه ترکمنچای و جدایی شهرهای قفقاز از ایران زندگی زیرسلطه بیگانگان روس را برنتابید و به تبریز مهاجرت کرد. رستم بیگ و پدر محمدتقی یاور محمد باقرخان روابط نزدیکی با مقامات با نفوذ تبریز از جمله میرزاتقی خان امیرکبیر داشتند. فرزندان رستم بیگ همگی از مقامات نظامی بودند و بعضی چون علیقلی و غلامرضا در جنگ با انگلیس در شیراز کشته شدند. محمدتقی در منزل و مدرسه لقمانیه تبریز به تحصیل علوم و زبانهای خارجی پرداخت و در پانزده سالگی به مدرسه نظام تهران راه یافت. محمد تقیخان از اولین هوانوردان ایرانی است که مدتی در مقام ریاست ژاندارمری خراسان خدمت کرد. اصلاحات و اقدامات وی در اواخر خدمتش باعث برخی مخالفتها و رویاروییها با حکومت مرکزی گردید که از آن تعبیر به قیام کلنل پسیان شده است. وی به دلیل حضور در جنگ و اینکه معلوم نیست جان سالم به در برد حاضر به ازدواج نشد. وی سرانجام در سن ۳۱ سالگی جان خویش را در نبرد با اکراد قوچان از دست داد. کلنل محمدتقی خان پسیان که با ریاضیات عالی، موسیقی و زبانهای ترکی، آلمانی، فرانسه، انگلیسی و روسی آشنایی داشت، آثار تالیفی و ترجمه چندی در زمینههای علمی و ادبی از خود برجای گذاشت. برخی از آنها احتمالا در اثر سوزاندن مدارک وی پس از حیات او از بین رفته و یا ناتمام مانده است. وی علاوه بر اینکه دارای طبع شعر بود، سرودهای ژاندارمری و اشعار ملی ایرانی را با اسامی سه سرود ملی و هفت آواز محلی ایرانی با مقدمه آلمانی چاپ کرد. ترجمه چند کتاب از جمله تاریخچه یک کنیز، تصنیف لامارتین و سرگذشت یک جوان وطندوست از جمله آثار او است.
بیشتر
محمدتقی معروف به کلنل محمدتقی خان پسیان در سال ۱۲۷۰ خورشیدی در محله سرخاب، تبریز زاده شد. رستم بیگ جد خاندان پسیان بعد از عهدنامه ترکمنچای و جدایی شهرهای قفقاز از ایران زندگی زیرسلطه بیگانگان روس را برنتابید و به تبریز مهاجرت کرد. رستم بیگ و پدر محمدتقی یاور محمد باقرخان روابط نزدیکی با مقامات با نفوذ تبریز از جمله میرزاتقی خان امیرکبیر داشتند. فرزندان رستم بیگ همگی از مقامات نظامی بودند و بعضی چون علیقلی و غلامرضا در جنگ با انگلیس در شیراز کشته شدند. محمدتقی در منزل و مدرسه لقمانیه تبریز به تحصیل علوم و زبانهای خارجی پرداخت و در پانزده سالگی به مدرسه نظام تهران راه یافت. محمد تقیخان از اولین هوانوردان ایرانی است که مدتی در مقام ریاست ژاندارمری خراسان خدمت کرد. اصلاحات و اقدامات وی در اواخر خدمتش باعث برخی مخالفتها و رویاروییها با حکومت مرکزی گردید که از آن تعبیر به قیام کلنل پسیان شده است. وی به دلیل حضور در جنگ و اینکه معلوم نیست جان سالم به در برد حاضر به ازدواج نشد. وی سرانجام در سن ۳۱ سالگی جان خویش را در نبرد با اکراد قوچان از دست داد. کلنل محمدتقی خان پسیان که با ریاضیات عالی، موسیقی و زبانهای ترکی، آلمانی، فرانسه، انگلیسی و روسی آشنایی داشت، آثار تالیفی و ترجمه چندی در زمینههای علمی و ادبی از خود برجای گذاشت. برخی از آنها احتمالا در اثر سوزاندن مدارک وی پس از حیات او از بین رفته و یا ناتمام مانده است. وی علاوه بر اینکه دارای طبع شعر بود، سرودهای ژاندارمری و اشعار ملی ایرانی را با اسامی سه سرود ملی و هفت آواز محلی ایرانی با مقدمه آلمانی چاپ کرد. ترجمه چند کتاب از جمله تاریخچه یک کنیز، تصنیف لامارتین و سرگذشت یک جوان وطندوست از جمله آثار او است.
آپلود شده توسط:
farhizesh
1392/06/03
دیدگاههای کتاب الکترونیکی شرح حال کلنل محمدتقی خان پسیان
" مرا اگر بکشند قطرات خونم کلمه ایران را ترسیم خواهد کرد، و اگر بسوزانند خاکسترم نام وطن را تشکیل خواهد داد..."
محمدتقیخان_پسیان
🔹او در سال ۱۲۷۰ خورشیدی در تبریز به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه لقمانیه تبریز به پایان رساند. برای ادامه تحصیل درمدرسه نظام به تهران سفر کرد و پس از مدتی وارد نیروی ژاندارمری شد. موفقیت در ماموریتهای نظامی موجب شد تا نشانهای متعددی دریافت نماید. به آلمان مسافرت نمود و در آنجا به استخدام نیروی هوایی درآمد و به عنوان یکی از نخستین خلبانهای ایرانی آموزشهای خلبانی را فراگرفت. پس از بازگشت به ایران مجدد استخدام شده و به فرماندهی ژاندارمری خراسان منصوب شد...(۱)؛ احمدشاه که سیدضیاء را تحمل نمیکرد، بالاخره وی را عزل کرده و قوام_السلطنه را به رئیسالوزرایی منصوب میکند. در پی این اتفاق، پسیان از کفالت ایالت خراسان برکنار و شخصی به نام #نجدالسلطنه به کفالت استانداری انتخاب میشود.(۲)
◀ شهر مشهد در آغاز قرن چهاردهم خورشیدی، شاهد التهابات فراوانی بود. در سال ۱۳۰۰ کلنل محمدتقی خان پسیان با تصرف ادارات دولتی، نظامی و انتظامی استان خراسان، قیام خود علیه دولت قوامالسلطنه را آغاز کرد. کلنل محمدتقیخان پسیان حکومت نظامی برقرار کرده و هر گونه اجتماع یا رفت و آمد شبانه و نشر شایعات در مشهد را ممنوع اعلام میکند. پس پسیان درصدد سر و سامان دادن به اوضاع اقتصادی مشهد برآمد و.... سرهنگ_پریدوکس طی سالهای ۱۹۲۰ میلادی (۱۲۹۹ شمشی) تا ۱۹۲۴ میلادی، سرکنسول انگلیس در مشهد بود. در یادداشتهای محرمانه، پیرامون اوضاع سیاسی- اجتماعی، اقتصادی مشهد طی حکومت شش ماهه محمدتقیخان پسیان آمده است که:
" در ۳۱ ماه مه ۱۹۲۱، کلنل مرا نزد خود فراخواند و گفت دو راه پیش رو دارد، یا با رضاخان روبرو شود و یا به اروپا عزیمت نماید. وی سپس متذکر شد که او با ۲۰۰ ژاندارم، قوامالسلطنه را سرنگون کرد، اینک با در اختیار داشتن نیروی چهار هزار نفری به راحتی میتواند ظرف سه ماه تهران را اشغال کند. من در پاسخ به کلنل محمدتقیخان یادآور شدم که حمله به تهران جز تحقق آرزوی بلشویکها، یعنی شروع جنگ داخلی نتیجهای نخواهد داشت. کلنل از من خواست تا نظر وزیر مختار انگلیس را در این امر جویا شوم... لیکن تحت هیچ شرایطی صلاح نمیداند که کلنل علیه حکومت مرکزی سر به طغیان بردارد ".(۳)
◀ سیدعلی_آذری، مولف کتاب "قیام کلنل محمدتقیخان پسیان"، جریان آخرین ملاقات پسیان با پریدوکس را اینگونه بیان کرده است:
" بهتر است برای ختم غائله و جلوگیری از وقوع پیکار به هر نقطهای از اروپا که مایلید بروید و دولت برای شما هر ماهه مستمری خواهد فرستاد ".
- پریدوکس در این ملاقات ادامه میدهد:
" ما هم قبلا از شما درخواستهای مشابه دستور دولت را کردیم، نپذیرفتید، چون شما معتقدید با پول دولت خودتان بایستی زندگی نمایید و پول دولت انگلیس را حرام میپندارید. دولت انگلیس هم حرفی ندارد، ولی رساندن این مستمری را تضمین مینماید "
- روز دیگر این پیشنهاد را نپذیرفت.(۴)
🔹پس از این که پسیان شرایط خروج از ایران را نپذیرفت، سرکنسول انگلیس او را تهدید میکند:
" دستور میدهم عشایر خراسان علیه شما شورش نمایند ".
- ارتباط قوامالسلطنه با روسای ایلات و طوایف خراسان و حاکمان محلی چون #شوکت_الملک و عزیزالله_خان_شادلو ملقب به سردار_معزز سبب شد تا هر یک از آنها در حوزه حکمرانی خود از قوه و استعداد نظامی قابل توجهی برخوردار باشند. به طوری که هرگاه حکومت مرکزی نیاز داشت این گروهها آماده به خدمت بودند. در جریان قیام پسیان، هر چند گفتگو و مذاکراتی انجام میگیرد، ولی در نهایت هرج و مرج و شورشهای هدایت شده موجب میشود تا کلنل برای سرکوب آن از مشهد راهی قوچان شده و در جعفرآباد دو فرسنگی قوچان، جنگ سختی بین قوای کلنل و کردها صورت میگیرد. این جنگ که در روز دوشنبه نهم مهر ماه ۱۳۰۰ خورشیدی اتفاق افتاد و به شکست نیروهای ژاندارم منتهی، و کلنل در این درگیری کشته میشود، و پس از مرگ، سرش را از بدن جدا میکنند.(۵)
♦نهم مهر (۱۳۰۰)؛ سالروز کشته شدن کلنل محمد تقی خان پسیان
🔸منابع:
۱. شرح حال کلنل محمد تقی خان پسیان، به قلم چند نفر از دوستان و هواخواهان آن مرحوم. تهران، سحر، ۲۵۳۶، صفحه ۲۶
۲. تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، ملک الشعراء بهار، جلد اول، تهران، صفحه ۱۴۰.
۳. جنبش کلنل محمد تقی خان پسیان بنابر گزارش های کنسولگری انگلیس در مشهد، نوشته غلامحسین میرزا صالح تهران، ۱۳۶۶، صفحه ۶۲
۴. قیام کلنل محمد تقی خان پسیان، نوشته سید علی آذری، تهران، ۱۳۵۲، صفحه ۲۲۴.
۵. همان. صفحه ۲۸۸.
کانال کتابهای ممنوعه
🆔 @ketab_mamnouee
با تشکر از جناب 5IVE_6IX
عارف قزوینی بسیار شیفته ایشان بوده است که قسم اصلی ورد زبانش به جان کلنل بوده و بعد از مرگ او بسیار ناراحت شد