فروغ ولایت
امتیاز دهید
نویسنده:
جعفر سبحانی
امتیاز دهید
استاد محقق «آیت الله شیخ جعفر سبحانى» از علماء برجسته حوزه علمیه قم مىباشد که در 860 صفحه تدوین واز سوى موسسه تعلیماتى وتحقیقاتى امام صادق علیه السلام قم منتشر شده است. و مشتمل بر یک پیشگفتار و شش بخش همراه با فهرستها مىباشد پیشگفتار که مشتمل بر 4 صفحهاست در مورد نقش شخصیتهاى بزرگ تاریخى در حیات و سعادت جوامع بشرى ومخصوصا نقش پیامبر صلى الله علیه و آله و حضرت على علیه السلام در تاسیس جامعه اسلامى وحسرت از کنار گذاشتن حضرت على علیه السلام در بعد از رحلت پیامبر ص و نیز تقسیم دورانهاى زندگى حضرت على ع مىپردازد که این دورانها عبارتند از:
1 ـ از ولادت تا بعثت
2 ـ از بعثت تا هجرت
3 ـ از هجرت تا رحلت پیامبر ص
4 ـ از رحلت پیامبر صلى الله علیه و اله تا خلافت
5 ـ از خلافت تا شهادت
و بخشهاى کتاب بر مبناى دورههاى فوق مىباشد؛ و تلاش مولف بر این بود که از هر نوع مبالغه و حدسهاى بى اساس دورى نماید و مصادر و مآخذ را تا جائى که براى نوع خوانندگان فارسى زبان ملال آور نباشد بیان کند.
مولف در بخش اول کتاب که مربوط به زندگى حضرت على علیه السلام قبل از بعثت پیامبر صلى الله علیه و آله است ابتدا یک مقایسه اى بین حضرت على ع و حضرت مسیح مىنماید که عدهاى او را تا مرتبه الوهیت بالا بردند و عدهاى در مقابل او را درغگو ومتهم به شنیعترین تهمتها دانستهاند.
و در تایید گفتار خود تمسک مىکند به روایتى از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله که خطاب به حضرت على علیه السلام فرمود: «دو گروه در راه تو هلاک مىشوند: گروهى که درباره تو غلو کنند و گروهى که با تو دشمنى ورزند».
و اشارهاى نیز به شباهت ولادت آندو، یکى در سرزمین مقدس بیت اللحم و دیگرى درکعبه، دارد ودر قسمت دیگر این بخش مىپردازد به سه عنصر مهم در شکل گیرى شخصیت حضرت على علیه السلام یعنى عناصر:
1 ـ وراثت.
2 ـ آموزش و پرورش
3 ـ محیط زندگى
در مورد عامل وراثت اشاره به سجایاى اخلاقى پدر گرامى و اجداد آن حضرت از قبیل سماحت و بخشش، عطوفت و مهر، جانبازى و فداکارى در راه آئین توحید و اشارهاى به ایمان جناب ابوطالب و پاکدامنى وایمان فاطمه بنت اسد مادر گرامى ایشان مىنماید.
و در توضیح دو عامل دیگر اشاره به تربیت پیامبر صلى الله علیه و آله از دوران شیرخوارگى و کودکى و نوجوانى حضرت على علیه السلام وزندگى حضرت على در خانه پیامبر صلى الله علیه و آله دارد در بیان تاثیر این تربیت کلام خود حضرت را نقل مىکند که فرمود «من در همان دوران کودکى به هنگامیکه که در حرا کنار پیامبر بودم نور وحى رسالت را که به سوى پیامبر سرازیر بود مىدیدم و بوى پاک نبوت را از او استشمام مىکردم.»
ونیز سخن رسول خدا صلى الله علیه و آله را بیان مىکند که خطاب به حضرت على علیه السلام فرمود:
«تو آنچه را که من مىشنوم و مىبینم تو مىشنوى و مىبینى جز اینکه تو پیامبر نیستى بلکه وزیر و یاور من هستى.»
اما بخش دوم کتاب درباره زندگى حضرت على علیه السلام پس از بعثت پیامبر صلى الله علیه و آله و قبل از هجرت است مولف مطالب این بخش را در سه بخش مطرح مىکند:
فصل اول: پیشى گرفتن حضرت على علیه السلام از همه مسلمین در اسلام آوردن وایمان به پیامبر صلى الله علیه و اله، و در تبیین واثبات این مطلب از منابع متعدد و معتبر اهل سنت و شیعه استفاده مىکند.
در دومین فصل این بخش مولف با استفاده از شواهد و مستندات تاریخى گوشهاى از تلاش و دشمنان على علیه السلام در جلوگیرى از گسترش فضایل آنحضرت را تبیین مىکند.
سومین فصل که در این بخش مى خوانیم مسئله خوابیدن حضرت على در بستر پیامبر در شب هجرت و فداکارى بى نظیر ایشان است.
مولف با استشهاد از آیاتى نظیر آیه 207 سوره بقره و روایات و مستندات دیگر تاریخى تلاش مىکند، فضیلت بودن این واقعه را براى حضرت على علیه السلام اثبات نماید و به بعضى ایرادات پاسخ دهد.
مولف در بخش سوم کتاب که در پیرامون زندگى حضرت على علیه السلام پس از هجرت و پیش از رحلت پیامبر ص است پنج مطلب عمده را مورد بحث قرار مىدهد که عبارتند از:
الف) پیوند برادرى بین پیامبر صلى الله علیه وآله و امیرالمومنین.
ب) جانبازى و فداکاریهاى حضرت على علیه السلام در جنگهاى بدر احد، خندق ـ خیبر.
د) نمایندگى مخصوص پیامبر صلى الله در خواندن آیات سوره برائت بر مشرکین مکه در مراسم حج.
ه) واقعه غدیر خم و اعلان جانشینى حضرت على علیه السلام.
این مطالب پنجگانه در ضمن ده فصل مورد بررسى قرار مىگیرند جز اینکه در فصل اول که با عنوان «خلاصهاى از این دوران» است به دو مطلب ضبط و کتابت وحى توسط حضرت على که همراه با شأن نزول آیات ودیگر مطالب پیرامون قرآن بوده و نیز در مورد چگونگى هجرت امام علیه السلام ازمکه به مدینه و حوادثى که بدنبال آن روى داد مىپردازد.
در فصل دوم پیمان برادرى میان على علیه السلام و پیامبر صلى الله علیه و آله ونیز بستن تمام درهایى را که به مسجد بار مىشد جز در خانه على بن ابى طالب علیه السلام مورد بحث قرار مىگیرد:
در فصول سوم و پنجم وششم و هفتم: قهرمانىهاى امیر المومنین ونقش موثر ایشان در پیروزى اسلام در جنگهاى بدر و احد و خیبر و فداکاریهاى بىنظیر ایشان در راه دفاع از اسلام که منجر به شکست لشگریان کفر گردیدید، مورد بررسى قرار گرفته است.
در فصل هشتم به دو حادثه اشاره مىکند و نشان مىدهد چگونه عدالت حضرت على علیه السلام در زمان پیامبر صلى الله علیه و آله موجب نارضایتى بعضى از صحابه مىشده است و پیامبر صلى الله علیه و آله حمایتهاى خود را از حضرت على ع اعلام مىنموده است و مىفرمود«على از من است و من از او هستم و او زمامدار شما پس از من است».
فصل نهم مربوط به حادثه خواندن سوره برائت بر مشرکین مکه در مراسم حج است و از منابع متعدد اهل سنت هم استفاده نموده که پیامبر این فرمان را ابتدا به ابوبکر داده بود ولى به دستور خداوند از او گرفت به على داد.
مهمترین حادثه در معرفى ولایت و جانشینى حضرت على که همان مسئله غدیر باشد در فصل دهم مورد بررسى قرار گرفته و مولف با استفاده از منابع متعدد اهل سنت و شیعه اثبات نموده که این حدیث از اخبار متواتر است.
دوازده فصل بخش چهارم که مربوط به دوران زندگى حضرت على پس از درگذشت پیامبر و قبل از خلافت است در باره موضوعاتى از قبیل علل سکوت 25 ساله حضرت على و تصاحب فدک، روابط و برخورد خلفاء با امیرالمومنین علیه السلام همکاریهاى حضرت على با خلفا وقضاوتها و نیز خدمات اجتماعى امام در این دوران بحث مىنماید.
مولف در فصل اول به حوادث بعد از رحلت پیامبرص یعنى اختلاف اصحاب در جانشینى پیامبر صلى الله علیه و آله و در نهایت انتخاب ابوبکر ونیز پیشنهاد عباس عموى پیامبر صلى الله علیه و آله و ابو سفیان به حضرت على علیه السلام مبنى بر قیام و اقدام علیه غاصبین حق آن حضرت و نیز جوابهاى امیرالمومنین به آنها ونیز علل عدم قیام و اقدام عملى آنحضرت مىپردازد و به عمده ترین علت که همان حفظ اسلام باشد اشاره مى کند ومى گوید حفظ اسلام در سایه اتحاد مسلمین بدست مى آید.
فصل دوم این بخش:به بیانانت حضرت على علیه السلام که در مقام استیفاء حق خود و رد استدلال خلفاء و تبیین مقام و فضیلت خودشان مىباشد مىپردازد.
نحوه بیعت گرفتن از حضرت على علیه السلام وهجوم به خانه ایشان و بى حرمتى به ساحت حضرت زهرا سلام الله علیها از موضوعاتى است که در فصل سوم مورد تحقیق واقع مىشود.
در فصل چهارم: مسئله فدک و ارزش اقتصادى آن و مشخصات آن و اینکه فدک هدیه پیامبر صلى الله علیه و آله به فاطمه س بوده و نیر علل و انگیزههاى تصرف فدک و سیر تاریخى آن با استناد به منابع متعدد و با تحلیلهاى گویا و روان مورد نقد و بررسى قرار مىگیرد.
بررسى پرونده فدک از نظر حقوقى و بررسى ادله و مستندات شاکى و مدعى ونیز نادرست بودن قضاوت خلیفه از مباحثى است که در فصل پنجم به آن پرداخته شده است.
فصل ششم پیرامون این حدیث که: پیامبران از خود چیزى به ارث نمىگذارند که مورد استناد خلیفه اول بوده است به بحث مىپردازد که اولا مستند این حدیث و راوى آن فقط خود خلیفه است که طرف دعوى هم هست و ثانیا معنا ومفهوم این حدیث با برداشت خلیفه از آن سازگار نیست بلکه برداشت خلیفه از این حدیث با آیات قرآن کریم هم تنافى دارد.
مسئله گزینش شورى انتخاب اعضاء ان توسط عمر که در لحظات آخر عمرش انجام دادا ومباحث مطروحه در آن شورى و تجزیه و تحلیل روى انتخاب اعضاء و طرز فکر آنها و نحوه چینش اعضاء که نتیجه آن را از اول معلوم مىکرد و موضعگیرى حضرت على در قبال ان از مباحثى است که در فصل هفتم مورد بررسى قرار گرفته است.
فصل هشتم در تبیین مقام والاى اهل بیت که در مواضع متعدد توسط شخص حضرت على علیه السلام صورت گرفته مطالب خوبى را ارائه مىدهد.
در فصل نهم مولف با ارائه نمونههایى مانند تشویق خلیفه اول به جنگ با رومیان و نیز پاسخ سئوالات دانشمندان بزرگ یهود و مسیحیت نقش آن حضرت را در برطرف نمودن مشکلات خلیفه اول تبیین مىنماید.
ـ مشورتهاى سیاسى امام با خلیفه دوم مانند مشورت در فتح ایران وبیت المقدس و تعیین مبدا تاریخ اسلام ونیز قضاوتهاى آن حضرت و راهنمائى در آنها مسائلى است که در فصل دهم به آنها پرداخته شده است.
فصل یازدهم نیز نظیر دو فصل گذشته در مورد رفع نیازهاى علمى عثمان ومعاویه که بدست حضرت صورت گرفته نمونههاى جالبى ارائه مىدهد.
در فصل پایانى این بخشبصورت فشرده به نمونههایى از خدمات اجتماعى امام در این دوران اشاره مىکند از قبیل 1 ـ انفاق به فقراء و یتیمان 2 ـ آزاد کردن بردگان 3 ـ کشاورزى ودرختکارى 4 ـ حفر قنات 5 ـ ساختن مسجد 6ـ وقف اماکن واملاک البته این مباحث هر چند بطور فشرده است ولى بجهت تازگى طرح این مسائل و لزوم تحقیق در این زمینه مىتواتند سر آغازى براى تحقیقات وسیعتر گردد.
اما بخش پنجم که مفصلترین بخش این کتاب است، به حساسترین و پر آوازهترین دوران زندگى حضرت یعنى دوران خلافت حضرت على علیه السلام مىپردازد.
اما معرفى اجمالى مطالب فصول بیست گانه این بخش بدین قرار است.
در فصل اول مولف در پیرامون علل گرایش مردم به خلافت حضرت على علیه السلام با ارائه شواهد و مستندات تاریخى نشان مىدهد که علت اصلى گرایش مردم به آن حضرت ،عملکرد ناصحیح خلیفه سوم بوده است و در توضیح این قسمت که ایشان از آن تعبیر به عوامل قیام و شورش علیه خلیفه مىکند به پنج عامل مهم اشاره مىکند.
1 ـ تعطیل حدود الهى
2 ـ تقسیم بیت المال در میان بنى امیه.
3 ـ تاسیس حکومت اموى
4 ـ ضرب و شتم یاران پیامبر صلى الله علیه و آله
5 ـ تبعید شخصیتهاى مهم اسلامى نکته جالب در این فصل این است که مطالب آن نوعا مستند به منابع اهل سنت است و همراه با شواهد عینى است نه تحلیل تاریخى.
ـ در فصل دوم که به جریان محاکمه و قتل عثمان مىپردازد ابتدا با بیان اینکه معترضین به عثمان فقط مردم مصر و شهرهاى دور کشور بزرگ اسلامى آن روز نبودند بلکه گفتار افرادى مانندعایشه و عبد الرحمن ابن عوف را بیان مىکند که بر علیه خلیفه بوده ومقدمات قتل او را فراهم نموده است سپس به تصمیمات نا صحیح خلیفه در جریان شورش مثل صدور دستور اعدام سران انقلاب و به سوء تدبیر مروان اشاره مىکند که منجر به قتل خلیفه شده است.
بیعت مردم با حضرت على و اینکه تنها خلیفهاى که با اکثریت قریب به اتفاق آراء انتخاب شد حضرت على علیه السلام بوده است در فصل دوم مطرح شده است.
فصل چهارم. در این فصل بیان مىکند که دو کار عمده حضرت یعنى: 1 ـ الغاى تبعیضات ناروا در تقسیم بیت المال .2 ـ عزل فرمانداران ناشایست خلیفه پیشین، مهمترین بهانه براى مخالفت عدهاى نسبت به حکومت حضرت على علیه السلام و ایجاددرگیریهاى داخلى شده است.
در فصل پنجم به روشن نمودن ماهیت معاویه که جاه طلبى ومقام پرستى باشد مىپردازد و اشاره مىکند که خونخواهى از عثمان براى معاویه بهانهاى بیش نبوده است.
نبرد با ناکثان (جنگ جمل) و عوامل پیدایش آن و نحوه عملکرد گروه ناکثین در بدست گرفتن شهر بصره و گروههاى متحد در این نبرد ومنابع تامین هزینه نبرد براى گروه ناکثین و نیز در مقابل فعالیتهاى امام در جمع آورى سپاه از کوفه و جاهاى دیگر و برخورد با ابو موسى اشعرى فرماندار امام درکوفه و سخنرانیهاى امام وتاثیر آن درکاستى نیروهاى دشمن ـ ودلاوریهاى سپاه امام و پیروزى آنها و نیر سرنوشت طلحه و زبیر و آمار کشتگان این نبرد از مطالبى است که فصول پنج گانه یعنى از فصل شش تا دهم این بخش را در برگرفته است.
در فصل یازدهم به مسئله انتخاب کوفه بعنوان مرکز خلافت اسلامى و گوشهاى از فعالیتهاى سیاسى امام نظیر ایجاد فضاى باز سیاسى و اعزام فرماندران و نامه به بعضى فرماندارانى که از طرف خلیفه قبلى منصوب بودند در مورداعلام موضع خود نسبت به امام، اشاره دارند .
فصلهاى دوازدهم تا نوزدهم این بخش در پیرامون حوادث جنگ صفین مىباشد عمده ترین مباحث این فصول به این شرح است.
الف) علل وقوع جنگ صفین
ب)اقدامات معاویه جهت مقابله با حضرت على علیه السلام
ج) آمادگى سپاه امام براى جنگ صفین؛ در این قسمت فعالتیهاى امام علیه السلام قدم به قدم توضیح داده شد.
د) فعالیتهاى سیاسى امام درجلوگیرى ازدرگیرى و برادر کشى میان مسلمین.
ه) جزئیات حوادث میدان نبرد.
و) حوادث اواخر جنگ و فریب خوردن لشگر امام که موجب تغییر مسیر جنگ صفین وتاریخ شده است.
این فصول هشتگانه پر از مطالب تلخ و شیرین تاریخى، همراه با دقت و ترتیب خاصى است که صحنههاى نبرد را براى خوانندگان بصورت عینى جلوه مىدهد.
مولف در فصل بیستم و بیست یکم به حوادث جنگ صفین ،که ماجراى حکمیت و گزینش داوران براى پایان دادن به این مخاصمه بین معاویه وحضرت على علیه السلام ودیگر واکنشهاى که در پى داشته است، پرداختهاند.
ماجراى جنگ نهروان و ریشههاى پیدایش خوارج وطرز تفکر آنها و تلاشهاى امام در جهت هدایت آنها و انگیزههاى خوارج و استدلالهاى آنها و فعالیتها و آشوبهاى خوارج در حکومت امام و در پایان نبرد امام با اینها در نهروان مطالبى است که در فصول بیست و دوم و بیست و سوم این کتاب مىخوانیم.
بخش پایانى کتاب مربوط به وقایع پس از نهروان وشهادت حضرت على علیه السلام مىباشد. در فصل اول این بخش به یغماگرى و ایجاد نا امنى وکشتار فجیع که توسط معاویه در مناطق مختلف حکومت امام صورت مىگرفت، اشاره مىنماید.
ماجراى شهادت محمد بن ابى بکر فرماندار حضرت در مصر و شهادت مالک اشتر و حزن و اندوه امام در شهادت مالک ،در فصل دوم این بخش آمده است.
فصل سوم که آخرین فصل این بخش و آخرین مباحث این کتاب است مربوط به ماجراى شهادت امام و نحوه ضربت خوردن آن حضرت و سخنان و وصایاى ایشان در آخرین لحظات زندگى مىباشد.
این کتاب از بهترین کتابها در مورد سیره زندگی آن جاوید مرد،از مهد تولد تا لحظه رستگاری اش می باشد،و به صورت تحلیلی به تاریخ زندگانی امام علی بن ابیطالب به صورت جذاب و پرمحتوا می پردازد.
بیشتر
1 ـ از ولادت تا بعثت
2 ـ از بعثت تا هجرت
3 ـ از هجرت تا رحلت پیامبر ص
4 ـ از رحلت پیامبر صلى الله علیه و اله تا خلافت
5 ـ از خلافت تا شهادت
و بخشهاى کتاب بر مبناى دورههاى فوق مىباشد؛ و تلاش مولف بر این بود که از هر نوع مبالغه و حدسهاى بى اساس دورى نماید و مصادر و مآخذ را تا جائى که براى نوع خوانندگان فارسى زبان ملال آور نباشد بیان کند.
مولف در بخش اول کتاب که مربوط به زندگى حضرت على علیه السلام قبل از بعثت پیامبر صلى الله علیه و آله است ابتدا یک مقایسه اى بین حضرت على ع و حضرت مسیح مىنماید که عدهاى او را تا مرتبه الوهیت بالا بردند و عدهاى در مقابل او را درغگو ومتهم به شنیعترین تهمتها دانستهاند.
و در تایید گفتار خود تمسک مىکند به روایتى از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله که خطاب به حضرت على علیه السلام فرمود: «دو گروه در راه تو هلاک مىشوند: گروهى که درباره تو غلو کنند و گروهى که با تو دشمنى ورزند».
و اشارهاى نیز به شباهت ولادت آندو، یکى در سرزمین مقدس بیت اللحم و دیگرى درکعبه، دارد ودر قسمت دیگر این بخش مىپردازد به سه عنصر مهم در شکل گیرى شخصیت حضرت على علیه السلام یعنى عناصر:
1 ـ وراثت.
2 ـ آموزش و پرورش
3 ـ محیط زندگى
در مورد عامل وراثت اشاره به سجایاى اخلاقى پدر گرامى و اجداد آن حضرت از قبیل سماحت و بخشش، عطوفت و مهر، جانبازى و فداکارى در راه آئین توحید و اشارهاى به ایمان جناب ابوطالب و پاکدامنى وایمان فاطمه بنت اسد مادر گرامى ایشان مىنماید.
و در توضیح دو عامل دیگر اشاره به تربیت پیامبر صلى الله علیه و آله از دوران شیرخوارگى و کودکى و نوجوانى حضرت على علیه السلام وزندگى حضرت على در خانه پیامبر صلى الله علیه و آله دارد در بیان تاثیر این تربیت کلام خود حضرت را نقل مىکند که فرمود «من در همان دوران کودکى به هنگامیکه که در حرا کنار پیامبر بودم نور وحى رسالت را که به سوى پیامبر سرازیر بود مىدیدم و بوى پاک نبوت را از او استشمام مىکردم.»
ونیز سخن رسول خدا صلى الله علیه و آله را بیان مىکند که خطاب به حضرت على علیه السلام فرمود:
«تو آنچه را که من مىشنوم و مىبینم تو مىشنوى و مىبینى جز اینکه تو پیامبر نیستى بلکه وزیر و یاور من هستى.»
اما بخش دوم کتاب درباره زندگى حضرت على علیه السلام پس از بعثت پیامبر صلى الله علیه و آله و قبل از هجرت است مولف مطالب این بخش را در سه بخش مطرح مىکند:
فصل اول: پیشى گرفتن حضرت على علیه السلام از همه مسلمین در اسلام آوردن وایمان به پیامبر صلى الله علیه و اله، و در تبیین واثبات این مطلب از منابع متعدد و معتبر اهل سنت و شیعه استفاده مىکند.
در دومین فصل این بخش مولف با استفاده از شواهد و مستندات تاریخى گوشهاى از تلاش و دشمنان على علیه السلام در جلوگیرى از گسترش فضایل آنحضرت را تبیین مىکند.
سومین فصل که در این بخش مى خوانیم مسئله خوابیدن حضرت على در بستر پیامبر در شب هجرت و فداکارى بى نظیر ایشان است.
مولف با استشهاد از آیاتى نظیر آیه 207 سوره بقره و روایات و مستندات دیگر تاریخى تلاش مىکند، فضیلت بودن این واقعه را براى حضرت على علیه السلام اثبات نماید و به بعضى ایرادات پاسخ دهد.
مولف در بخش سوم کتاب که در پیرامون زندگى حضرت على علیه السلام پس از هجرت و پیش از رحلت پیامبر ص است پنج مطلب عمده را مورد بحث قرار مىدهد که عبارتند از:
الف) پیوند برادرى بین پیامبر صلى الله علیه وآله و امیرالمومنین.
ب) جانبازى و فداکاریهاى حضرت على علیه السلام در جنگهاى بدر احد، خندق ـ خیبر.
د) نمایندگى مخصوص پیامبر صلى الله در خواندن آیات سوره برائت بر مشرکین مکه در مراسم حج.
ه) واقعه غدیر خم و اعلان جانشینى حضرت على علیه السلام.
این مطالب پنجگانه در ضمن ده فصل مورد بررسى قرار مىگیرند جز اینکه در فصل اول که با عنوان «خلاصهاى از این دوران» است به دو مطلب ضبط و کتابت وحى توسط حضرت على که همراه با شأن نزول آیات ودیگر مطالب پیرامون قرآن بوده و نیز در مورد چگونگى هجرت امام علیه السلام ازمکه به مدینه و حوادثى که بدنبال آن روى داد مىپردازد.
در فصل دوم پیمان برادرى میان على علیه السلام و پیامبر صلى الله علیه و آله ونیز بستن تمام درهایى را که به مسجد بار مىشد جز در خانه على بن ابى طالب علیه السلام مورد بحث قرار مىگیرد:
در فصول سوم و پنجم وششم و هفتم: قهرمانىهاى امیر المومنین ونقش موثر ایشان در پیروزى اسلام در جنگهاى بدر و احد و خیبر و فداکاریهاى بىنظیر ایشان در راه دفاع از اسلام که منجر به شکست لشگریان کفر گردیدید، مورد بررسى قرار گرفته است.
در فصل هشتم به دو حادثه اشاره مىکند و نشان مىدهد چگونه عدالت حضرت على علیه السلام در زمان پیامبر صلى الله علیه و آله موجب نارضایتى بعضى از صحابه مىشده است و پیامبر صلى الله علیه و آله حمایتهاى خود را از حضرت على ع اعلام مىنموده است و مىفرمود«على از من است و من از او هستم و او زمامدار شما پس از من است».
فصل نهم مربوط به حادثه خواندن سوره برائت بر مشرکین مکه در مراسم حج است و از منابع متعدد اهل سنت هم استفاده نموده که پیامبر این فرمان را ابتدا به ابوبکر داده بود ولى به دستور خداوند از او گرفت به على داد.
مهمترین حادثه در معرفى ولایت و جانشینى حضرت على که همان مسئله غدیر باشد در فصل دهم مورد بررسى قرار گرفته و مولف با استفاده از منابع متعدد اهل سنت و شیعه اثبات نموده که این حدیث از اخبار متواتر است.
دوازده فصل بخش چهارم که مربوط به دوران زندگى حضرت على پس از درگذشت پیامبر و قبل از خلافت است در باره موضوعاتى از قبیل علل سکوت 25 ساله حضرت على و تصاحب فدک، روابط و برخورد خلفاء با امیرالمومنین علیه السلام همکاریهاى حضرت على با خلفا وقضاوتها و نیز خدمات اجتماعى امام در این دوران بحث مىنماید.
مولف در فصل اول به حوادث بعد از رحلت پیامبرص یعنى اختلاف اصحاب در جانشینى پیامبر صلى الله علیه و آله و در نهایت انتخاب ابوبکر ونیز پیشنهاد عباس عموى پیامبر صلى الله علیه و آله و ابو سفیان به حضرت على علیه السلام مبنى بر قیام و اقدام علیه غاصبین حق آن حضرت و نیز جوابهاى امیرالمومنین به آنها ونیز علل عدم قیام و اقدام عملى آنحضرت مىپردازد و به عمده ترین علت که همان حفظ اسلام باشد اشاره مى کند ومى گوید حفظ اسلام در سایه اتحاد مسلمین بدست مى آید.
فصل دوم این بخش:به بیانانت حضرت على علیه السلام که در مقام استیفاء حق خود و رد استدلال خلفاء و تبیین مقام و فضیلت خودشان مىباشد مىپردازد.
نحوه بیعت گرفتن از حضرت على علیه السلام وهجوم به خانه ایشان و بى حرمتى به ساحت حضرت زهرا سلام الله علیها از موضوعاتى است که در فصل سوم مورد تحقیق واقع مىشود.
در فصل چهارم: مسئله فدک و ارزش اقتصادى آن و مشخصات آن و اینکه فدک هدیه پیامبر صلى الله علیه و آله به فاطمه س بوده و نیر علل و انگیزههاى تصرف فدک و سیر تاریخى آن با استناد به منابع متعدد و با تحلیلهاى گویا و روان مورد نقد و بررسى قرار مىگیرد.
بررسى پرونده فدک از نظر حقوقى و بررسى ادله و مستندات شاکى و مدعى ونیز نادرست بودن قضاوت خلیفه از مباحثى است که در فصل پنجم به آن پرداخته شده است.
فصل ششم پیرامون این حدیث که: پیامبران از خود چیزى به ارث نمىگذارند که مورد استناد خلیفه اول بوده است به بحث مىپردازد که اولا مستند این حدیث و راوى آن فقط خود خلیفه است که طرف دعوى هم هست و ثانیا معنا ومفهوم این حدیث با برداشت خلیفه از آن سازگار نیست بلکه برداشت خلیفه از این حدیث با آیات قرآن کریم هم تنافى دارد.
مسئله گزینش شورى انتخاب اعضاء ان توسط عمر که در لحظات آخر عمرش انجام دادا ومباحث مطروحه در آن شورى و تجزیه و تحلیل روى انتخاب اعضاء و طرز فکر آنها و نحوه چینش اعضاء که نتیجه آن را از اول معلوم مىکرد و موضعگیرى حضرت على در قبال ان از مباحثى است که در فصل هفتم مورد بررسى قرار گرفته است.
فصل هشتم در تبیین مقام والاى اهل بیت که در مواضع متعدد توسط شخص حضرت على علیه السلام صورت گرفته مطالب خوبى را ارائه مىدهد.
در فصل نهم مولف با ارائه نمونههایى مانند تشویق خلیفه اول به جنگ با رومیان و نیز پاسخ سئوالات دانشمندان بزرگ یهود و مسیحیت نقش آن حضرت را در برطرف نمودن مشکلات خلیفه اول تبیین مىنماید.
ـ مشورتهاى سیاسى امام با خلیفه دوم مانند مشورت در فتح ایران وبیت المقدس و تعیین مبدا تاریخ اسلام ونیز قضاوتهاى آن حضرت و راهنمائى در آنها مسائلى است که در فصل دهم به آنها پرداخته شده است.
فصل یازدهم نیز نظیر دو فصل گذشته در مورد رفع نیازهاى علمى عثمان ومعاویه که بدست حضرت صورت گرفته نمونههاى جالبى ارائه مىدهد.
در فصل پایانى این بخشبصورت فشرده به نمونههایى از خدمات اجتماعى امام در این دوران اشاره مىکند از قبیل 1 ـ انفاق به فقراء و یتیمان 2 ـ آزاد کردن بردگان 3 ـ کشاورزى ودرختکارى 4 ـ حفر قنات 5 ـ ساختن مسجد 6ـ وقف اماکن واملاک البته این مباحث هر چند بطور فشرده است ولى بجهت تازگى طرح این مسائل و لزوم تحقیق در این زمینه مىتواتند سر آغازى براى تحقیقات وسیعتر گردد.
اما بخش پنجم که مفصلترین بخش این کتاب است، به حساسترین و پر آوازهترین دوران زندگى حضرت یعنى دوران خلافت حضرت على علیه السلام مىپردازد.
اما معرفى اجمالى مطالب فصول بیست گانه این بخش بدین قرار است.
در فصل اول مولف در پیرامون علل گرایش مردم به خلافت حضرت على علیه السلام با ارائه شواهد و مستندات تاریخى نشان مىدهد که علت اصلى گرایش مردم به آن حضرت ،عملکرد ناصحیح خلیفه سوم بوده است و در توضیح این قسمت که ایشان از آن تعبیر به عوامل قیام و شورش علیه خلیفه مىکند به پنج عامل مهم اشاره مىکند.
1 ـ تعطیل حدود الهى
2 ـ تقسیم بیت المال در میان بنى امیه.
3 ـ تاسیس حکومت اموى
4 ـ ضرب و شتم یاران پیامبر صلى الله علیه و آله
5 ـ تبعید شخصیتهاى مهم اسلامى نکته جالب در این فصل این است که مطالب آن نوعا مستند به منابع اهل سنت است و همراه با شواهد عینى است نه تحلیل تاریخى.
ـ در فصل دوم که به جریان محاکمه و قتل عثمان مىپردازد ابتدا با بیان اینکه معترضین به عثمان فقط مردم مصر و شهرهاى دور کشور بزرگ اسلامى آن روز نبودند بلکه گفتار افرادى مانندعایشه و عبد الرحمن ابن عوف را بیان مىکند که بر علیه خلیفه بوده ومقدمات قتل او را فراهم نموده است سپس به تصمیمات نا صحیح خلیفه در جریان شورش مثل صدور دستور اعدام سران انقلاب و به سوء تدبیر مروان اشاره مىکند که منجر به قتل خلیفه شده است.
بیعت مردم با حضرت على و اینکه تنها خلیفهاى که با اکثریت قریب به اتفاق آراء انتخاب شد حضرت على علیه السلام بوده است در فصل دوم مطرح شده است.
فصل چهارم. در این فصل بیان مىکند که دو کار عمده حضرت یعنى: 1 ـ الغاى تبعیضات ناروا در تقسیم بیت المال .2 ـ عزل فرمانداران ناشایست خلیفه پیشین، مهمترین بهانه براى مخالفت عدهاى نسبت به حکومت حضرت على علیه السلام و ایجاددرگیریهاى داخلى شده است.
در فصل پنجم به روشن نمودن ماهیت معاویه که جاه طلبى ومقام پرستى باشد مىپردازد و اشاره مىکند که خونخواهى از عثمان براى معاویه بهانهاى بیش نبوده است.
نبرد با ناکثان (جنگ جمل) و عوامل پیدایش آن و نحوه عملکرد گروه ناکثین در بدست گرفتن شهر بصره و گروههاى متحد در این نبرد ومنابع تامین هزینه نبرد براى گروه ناکثین و نیز در مقابل فعالیتهاى امام در جمع آورى سپاه از کوفه و جاهاى دیگر و برخورد با ابو موسى اشعرى فرماندار امام درکوفه و سخنرانیهاى امام وتاثیر آن درکاستى نیروهاى دشمن ـ ودلاوریهاى سپاه امام و پیروزى آنها و نیر سرنوشت طلحه و زبیر و آمار کشتگان این نبرد از مطالبى است که فصول پنج گانه یعنى از فصل شش تا دهم این بخش را در برگرفته است.
در فصل یازدهم به مسئله انتخاب کوفه بعنوان مرکز خلافت اسلامى و گوشهاى از فعالیتهاى سیاسى امام نظیر ایجاد فضاى باز سیاسى و اعزام فرماندران و نامه به بعضى فرماندارانى که از طرف خلیفه قبلى منصوب بودند در مورداعلام موضع خود نسبت به امام، اشاره دارند .
فصلهاى دوازدهم تا نوزدهم این بخش در پیرامون حوادث جنگ صفین مىباشد عمده ترین مباحث این فصول به این شرح است.
الف) علل وقوع جنگ صفین
ب)اقدامات معاویه جهت مقابله با حضرت على علیه السلام
ج) آمادگى سپاه امام براى جنگ صفین؛ در این قسمت فعالتیهاى امام علیه السلام قدم به قدم توضیح داده شد.
د) فعالیتهاى سیاسى امام درجلوگیرى ازدرگیرى و برادر کشى میان مسلمین.
ه) جزئیات حوادث میدان نبرد.
و) حوادث اواخر جنگ و فریب خوردن لشگر امام که موجب تغییر مسیر جنگ صفین وتاریخ شده است.
این فصول هشتگانه پر از مطالب تلخ و شیرین تاریخى، همراه با دقت و ترتیب خاصى است که صحنههاى نبرد را براى خوانندگان بصورت عینى جلوه مىدهد.
مولف در فصل بیستم و بیست یکم به حوادث جنگ صفین ،که ماجراى حکمیت و گزینش داوران براى پایان دادن به این مخاصمه بین معاویه وحضرت على علیه السلام ودیگر واکنشهاى که در پى داشته است، پرداختهاند.
ماجراى جنگ نهروان و ریشههاى پیدایش خوارج وطرز تفکر آنها و تلاشهاى امام در جهت هدایت آنها و انگیزههاى خوارج و استدلالهاى آنها و فعالیتها و آشوبهاى خوارج در حکومت امام و در پایان نبرد امام با اینها در نهروان مطالبى است که در فصول بیست و دوم و بیست و سوم این کتاب مىخوانیم.
بخش پایانى کتاب مربوط به وقایع پس از نهروان وشهادت حضرت على علیه السلام مىباشد. در فصل اول این بخش به یغماگرى و ایجاد نا امنى وکشتار فجیع که توسط معاویه در مناطق مختلف حکومت امام صورت مىگرفت، اشاره مىنماید.
ماجراى شهادت محمد بن ابى بکر فرماندار حضرت در مصر و شهادت مالک اشتر و حزن و اندوه امام در شهادت مالک ،در فصل دوم این بخش آمده است.
فصل سوم که آخرین فصل این بخش و آخرین مباحث این کتاب است مربوط به ماجراى شهادت امام و نحوه ضربت خوردن آن حضرت و سخنان و وصایاى ایشان در آخرین لحظات زندگى مىباشد.
این کتاب از بهترین کتابها در مورد سیره زندگی آن جاوید مرد،از مهد تولد تا لحظه رستگاری اش می باشد،و به صورت تحلیلی به تاریخ زندگانی امام علی بن ابیطالب به صورت جذاب و پرمحتوا می پردازد.
آپلود شده توسط:
poorfar
1391/11/09
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی فروغ ولایت
صدای عدالت انسانی نوشته جرج جرداق را نیز،که لینکش در سایت برداشته شده است،
با عناوین:
«امام علی و قومیت عربی»
«امام علی(ع) و سقراط»
«امام علی و عصر او»
«امام علی و حقوق بشر»
«امام علی وانقلاب فرانسه»
می توانید از این لینک دانلود کنید
http://www.mediafire.com/?zga5ao5q6hhb4vq[/quote]
دکتر شریعتی در مورد جرج جرادق میگوید که ای کاش نویسندگان ما هم مثل ایشون و بعضی از بزرگان دیگه حضور ذهن ندارم بودند..
به این نگاهی بندازیدhttp://ketabnak.com/comment.php?dlid=40371البته عدالت از دیدگاه امام علی:x:x
سپاس مسعودجان بابت لینک ....
صدای عدالت انسانی نوشته جرج جرداق را نیز،که لینکش در سایت برداشته شده است،
با عناوین:
«امام علی و قومیت عربی»
«امام علی(ع) و سقراط»
«امام علی و عصر او»
«امام علی و حقوق بشر»
«امام علی وانقلاب فرانسه»
می توانید از این لینک دانلود کنید:x
http://www.mediafire.com/?zga5ao5q6hhb4vq
این کتاب به قلم جناب جعفر سبحانی از بهترین و جامعترین کتاب های پارسی درباره امام علی بن ابیطالب است...
که به صورتی تاریخی به بررسی زوایای کمتر شنیده شده ی آن پیشوای آسمانی می پردازد.
ابیاتی است از دفتر اول مثنوی معنوی مولوی،پیشکش به دوستداران علوی:
در شجاعت شیر ربانیستی
در مروت خود کی داند کیستی؟!
ای علی که جمله عقل و دیده‌ای...
شمه‌ای واگو از آنچ دیده‌ای
تیغ حلمت جان ما را چاک کرد!
آب علمت خاک ما را پاک کرد...
باز گو ! ای باز عرش خوش‌شکار!
تا چه دیدی این زمان از کردگار؟
چشم تو ادراک غیب آموخته
چشمهای حاضران بر دوخته
چون تو بابی آن مدینه‌ی علم را،
چون شعاعی آفتاب حلم را.
باز باش ای باب بر جویای باب !
تا رسد از تو قشور اندر لباب.
باز باش ای باب رحمت تا ابد!
بارگاه ما له کفوا احد . . .