زندگانی حسن اسفندياری (محتشم السلطنه)

حسن اسفندیاری ملقب به محتشم‌السلطنه (زاده ۱۲۸۳ قمری - درگذشته ۱۳۲۳ شمسی) سیاست‌مدار ایرانی و رییس مجلس شورای ملی، وزیر و سفیر کبیر ایران بوده‌است. او همچنین پدر همسر اول مریم فیروز محسوب می‌شود.

آغاز کار:
پدرش میرزامحمد صدیق الملک از کارمندان وزارت امور خارجه بود. محتشم السلطنه در سال ۱۲۸۳ قمری در شهر نور دیده به جهان گشود و پس از اتمام تحصیلات مقدماتی به تهران و مدرسه دارالفنون رفت. ابتدا به تبعیت از پدر به عضویت وزارت امورخارجه درآمد و پس از مدتی به عنوان نایب سفارت به برلن اعزام شد. در این ماموریت به زبانهای فرانسه، آلمانی و انگلیسی تسلط پیداکرد.

بیسمارک و هیتلر:
وی در حین این ماموریت موفق گردید با اتو فون بیسمارک صدراعظم آلمان مذاکراتی به عمل آورد. سالها بعد، در زمانی که اسفندیاری به عنوان رئیس هیات نمایندگی ایران برای شرکت در تاجگذاری جرج ششم پادشاه انگلستان عازم آن کشور بود، در برلن با آدولف هیتلر ملاقات و گفتگو نمود و حتی در این ملاقات شوخ طبعی نیز نمود. هیتلر از او پرسید: «آیا شما سابقا در آلمان ماموریت داشته اید؟» و او پاسخ داد: «بله، البته قبل از تولد شما»

سیاست:
اسفندیاری از سنین جوانی در دستگاه دولتی مشغول به کار بوده‌است. او پس از ماموریت در زمان بیسمارک، به ایران بازگشت و به ریاست اداره دول غیرهمجوار وزارت خارجه منصوب شد. یک سال قبل از قتل ناصرالدین شاه به لقب محتشم السلطنه مفتخر گردید و با سمت ژنرال قنسول ایران به شبه قاره هند عزیمت کرد. در هنگام سفر سوم مظفرالدین شاه جزء ملتزمین رکاب بود و در دوره محمدعلی شاه سمت مترجم حضوری وی را داشت. در کابینه امین السلطان اتابک معاون وزارت خارجه شد و در کابینه مستوفی الممالک وزارت دادگستری را ازآن خود نمود.
دوره‌های وزارتی او از این زمان پی در پی فرا می‌رسد. او در کابینه‌های سپهدار تنکابنی، صمصام السلطنه، عین الدوله و مجددا مستوفی الممالک وزیر بود. در مخالفت با قرارداد ۱۹۱۹ نطقهای زیادی کرد و به همین مناسبت به کاشان تبعید شد. با روی کار آمدن احمد قوام به وزارت معارف رسید.
از دوره پنجم تا دوره سیزدهم مجلس شورای ملی نماینده تهران و مازندران و از دوره دهم برای چهار دوره متوالی سمت ریاست مجلس را از آن خود کرد. با تبعید رضا شاه در اثر وقایع شهریور بیست، به تدریج از سیاست کناره گیری نمود و به امور دینی پرداخت به گونه‌ای که به «آخوند اعیان» معروف شد. پس از انقضای دوره سیزدهم چون بدلیل کهولت سن قادر به احراز شغل نبود و حقوق بازنشستگی هم نداشت بنا بر مصوبه مجلس سیزدهم ماهیانه هزار تومان از مجلس شهریه دریافت می‌نمود. وی مردی متدین , محافظه کار و گشاده دست و مورد احترام نمایندگان مجلس بود. حاج محتشم السلطنه در سن ۷۹ سالگی در تهران درگذشت. مدفن او در آرامگاه خانوادگی در ابن بابویه است.
خواهرزاده وی، مجید آهی، در دولت‌های علی منصور، محمدعلی فروغی و علی سهیلی وزیر دادگستری بوده‌است.