سفرنامه بهلر

نام کامل کتاب :
س‍ف‍رن‍ام‍ه‌ ب‍ه‍ل‍ر : (ج‍غ‍راف‍ی‍ای‌ رش‍ت‌ و م‍ازن‍دران در زمان سلطنت ناصر‌الدین شاه قاجار)

در مورد احوالات موسیو بوهلر اطلاع دقیقی در دست نیست جز آنکه می دانیم این فرانسوی از دیپلمه های مدرسه پلی تکنیک پاریس بود و از جمله معلمانی بود که پس از تاسیس دارالفنون به استخدام دولت ایران درآمد و از سال 1269 معلم مهندسی مدرسه شد .
بواسطه تبحرش در حساب و هندسه و نقشه کشی و اردوکشی و در انجام خدمات صادقانه اش از رتبه معلمی به مقام سرتیپی ارتش ایران برگزیده شد و از جانب دولت ایران به ماموریتهایی اعزام شد تا در مورد احداث پادگانها و قلاع دفاعی در نواحی مختلف کشور مطالعاتی را انجام دهد.
"سفرنامه گیلان و مازندران" ماحصل ماموریتی است که بدین منظور به این دو ناحیه داشته و شرح سفر وی به این دو منطقه است. بوهلر با نثری ساده و به دور از تکلف به بررسی جغرافیایی این دو ناحیه پرداخته و در جوار آن به بررسی مسایل اجتماعی و تا حدی مردم شناسی این دو ناحیه پرداخته و در مجموع اثری خواندنی و قابل استفاده را تالیف نموده است که اوضاع جغرافیایی و اجتماعی این دو خطه را در اوایل دوره ناصری پیش روی خواننده قرار می دهد.