امالی

محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، معروف به شیخ صدوق در قم به دنیا آمد. پدرش معروف به صدوق اول از عالمان دین، فقیهان و محدثان شیعه است. تسلط ایشان برمجموعه عقاید شیعی و روایات مشایخ شیعه در آن زمان و مسافرت های بسیار، به انگیزه حضور در مجالس بزرگان و مشایخ بزرگ شیعه، کم نظیر است. ایشان تقریباً به تمام بلاد مسلمین ؟ اعم از شیعه و سنی ؟ که احتمال می داده کسی را آن جا بیابد و استفاده ای از آن برگیرد، مسافرت کرده و هر جا دانشمندی صاحب اجازه بوده، ملاقات کرده و از او برای نقل از کتابش، اجازه گرفته است. در همین مسافرت ها در شهر »فرغانه«، ابوعبداللّه سید نعمة محمد بن الحسن بن اسحاق ؟ یکی از آشنایان پدرش ؟ را می بیند و او مسئله نبودن فقیه را مطرح و از این بابت، شکایت می کند. این امر موجب می شود که مرحوم صدوق، سه سال تمام در آن شهر، رحل اقامت افکند و علی رغم عدم دسترسی به بسیاری از منابع و متون، کتاب عظیم »من لایحضره الفقیه« را بنویسد. این مرد بزرگ، به خاطر اسلام و تبلیغ فرهنگ تشیع، بیش از سه سال از منصب شیخ المشایخی خود ؟ که در ری داشته است دست بر می دارد و به انگیزه انجام تکلیف، ولایت غربت را بر می گزیند. بنا بر بعضی از نقل ها، حدود سیصد عنوان اثر از شیخ صدوق به جا مانده است. کتاب » مَن لایحضره الفقیه«، از تألیفات این دانشمند برجسته، جزو مهم ترین منابع فقه شیعه و از جمله کتب اربعه شمرده می شود. این عالم بزرگوار، از عالمان زیادی بهره برده و تنها در کتاب امالی، از 65 شَیخ روایت کرده است. شیخ در سال 381 قمری از دنیا رفت و در شهر ری به خاک سپرده شد.