گلشیری کاتب و خانه روشنان

در کتاب، ابتدا داستان «خانه روشنان» اثر زنده‌یاد «هوشنگ گلشیری» نقد و بررسی می‌شود و طی آن نکاتی درباره زمینه داستان، اشارات و تداعی‌ها، نیز مفاهیم و اندیشه‌های اصلی مندرج در داستان، خاطر نشان می‌گردد. در بخش دوم نیز مطالبی به اجمال درباره آثار هوشنگ گلشیری ذکر گردیده و در آن از چند ویژگی آثار او سخن رفته است که عبارت‌اند از: «مینیاتورکاری»، «استفاده از جریان سیال ذهن»، «شاعرانگی» و «تکیه بر سنت‌ها و اصالت‌های فرهنگی». در انتهای کتاب اصل داستان درج گردیده است.

از متن کتاب:
داستان با «روشنان» شروع می شود و با «روشنان» خاتمه می یابد. زمینه داستان خانه زبان است و دو شخصیت اصلی آن شاعر و کاتب نوعی است مطابق با این دو شخصیت، دو تصویر اصلی در کار است نور و ظلمت یا روشنایی و تاریکی همچنین مطابق با این دو تصویر، راوی یا بهتر است بگوییم راویان نورهای سیاه اند که در حقیقت جمع این دو تصویراند. موضوع و مضمون داستان نیز کلمه است که باز بر حسب دو شخصیت اصلی جلوه دوگانه دارد: کلمه سایه دار (مرتبط با شاعر) و کلمه بی سایه (مرتبط با کاتب). البته خانه زبان هم از این جلوه دوگانه بی نصیب نمانده است. جلوه نخست خانه زبان بیت است که باشنده اش شاعر است و به همین سبب با خانه خیال و خانه ذهن و برج خاموشی مرتبط و مقترن است. خانه زبان در جلوه دیگرش خانه کلمه بی سایه یا خانه روشن است که کاتب به قدرت قلم خویش و به سبب ظفر یافتن بر سیاهی موفق به خلق آن می شود؛ و در پایان داستان، خانه و کاتب و کلمه در یکدیگر مستحیل می شوند و به تعبیر ییتس، رقص و رقصنده از هم بازشناخته نمی شوند...