نهم ژانویه

کتاب «۹ ژانویه» نوشته ماکسیم گورکی در اصل یک اُچرِک یا نوشته‌ی توصیفی و کوتاه است. این اثر به رویدادهای ۹ ژانویه ۱۹۰۵ می‌پردازد؛ روزی که نقطه‌ی آغاز انقلاب ۱۹۰۵ روسیه شد. گورکی در آن روزها خود شاهد ماجرا بوده و حتی نخستین شرحی که از این واقعه داده، بر اساس نامه‌ای است که همان روز برای همسرش نوشته بود. متن «۹ ژانویه» ابتدا در سال ۱۹۰۷ در برلین منتشر شد، چرا که در روسیه امکان چاپ آن وجود نداشت. نخستین انتشار رسمی داخل روسیه در سال ۱۹۲۰ در سن پترزبورگ صورت گرفت و در نسخه‌ای ۳۲ صفحه‌ای منتشر شد. بعدها گورکی متن را بازنگری کرد و تغییراتی در آن داد تا در مجموعه‌های آثارش جا بگیرد. حتی در دهه‌ی ۱۹۳۰ هم بخش‌هایی از آن بازنویسی شد.
این نوشته بیش از آنکه یک داستان باشد، گزارشی عاطفی و توصیفی از روزی خونین است که تاثیر عمیقی بر اندیشه و فعالیت‌های انقلابی او گذاشت و بعدها در اغلب گردآوری‌های آثارش نیز گنجانده شد.