خلاصه کتاب فلسفه ورزی

از کنجکاوی عمومی تا استدلال منطقی

خلاصه کتاب «فلسفه‌ورزی» (Doing Philosophy) عصاره اثر «تیموتی ویلیامسون» (Timothy Williamson)، فیلسوف بریتانیایی و از برجسته‌ترین چهره‌های فلسفه تحلیلی معاصر است که در سال انتشار ۲۰۱۸ منتشر شد.
در این کتاب ویلیامسون تلاش می‌کند فلسفه را نه به‌عنوان یک شاخه یابنده‌ی حقایق انتزاعی و منزوی، بلکه به‌عنوان گونه‌ای از علم غیرطبیعی معرفی کند که از حس کنجکاوی روزمره آغاز شده و از طریق مناظره‌های عقلانی و آزمایش‌های فکری به نظریه‌های فلسفی ساختاربندی‌ّشده منتهی می‌شود. به‌ویژه، فلسفه را نوعی علم نشسته (armchair science) معرفی می‌کند که حقایق پیشینی را با استفاده از معیارهایی مشابه علوم طبیعی و اجتماعی بررسی می‌کند: سادگی، سازگاری، جامعیت، زیبایی نظری و تطابق با واقعیت.

بخشی از کتاب فلسفه‌ورزی:
«عقل سلیم چه چیزهایی را در بر می‌گیرد؟ انسان‌ها کم‌وبیش با ظرفیت‌های شناختی مشابهی به دنیا می‌آیند (البته استثناهایی وجود دارد). ما می‌توانیم نگاه کنیم و ببینیم. می‌توانیم گوش دهیم و بشنویم. می‌توانیم لمس کنیم و احساس کنیم. می‌توانیم لیس بزنیم و بچشیم. می‌توانیم بو کنیم و استشمام کنیم. می‌توانیم چیزها را جابه‌جا کنیم. می‌توانیم جست‌وجو کنیم. می‌توانیم به خاطر بسپاریم. می‌توانیم خیال‌پردازی کنیم. می‌توانیم مقایسه کنیم. می‌توانیم فکر کنیم. می‌توانیم اندیشه‌های خود را با واژه‌ها و تصاویر به دیگران منتقل کنیم و بفهمیم آنچه را که آن‌ها می‌گویند و به ما نشان می‌دهند. به این ترتیب، درباره محیط اطرافمان، یکدیگر و خودمان شناخت پیدا می‌کنیم. ما دنیایی را که بخشی از آن هستیم، می‌شناسیم. بخش بزرگی از این شناخت به‌طور طبیعی یا اتفاقی به دست می‌آید، وقتی در جهان رشد می‌کنیم و زندگی می‌کنیم، حتی بدون آموزش رسمی در مدرسه یا دانشگاه.
منظورم از «دانش عقل سلیم» در یک جامعه، هر آن چیزی است که بیشتر اعضای آن جامعه می‌دانند. بنابراین دانش عقل سلیم از جامعه‌ای به جامعه دیگر متفاوت است. در جوامع مدرن، این دانش عقل سلیم است که خورشید بسیار بزرگ‌تر از زمین است. اما در جوامع عصر حجر، چنین چیزی بخشی از عقل سلیم نبود. در جامعه‌ای که به زبان صربی صحبت می‌کنند، عقل سلیم حکم می‌کند که واژه‌ی crveno به معنای «قرمز» است. در جوامع دیگر این موضوع بخشی از عقل سلیم نیست، چون افراد کمی در آن‌ها زبان صربی را می‌دانند. بااین‌حال، همه‌ی دانش عقل سلیم تا این اندازه متغیر نیست. در همه‌ی جوامع انسانی این دانش عقل سلیم وجود دارد که مردم سر و خون دارند.»