شرح حالی از نامداران تاریخ - جلد ۱

نویسنده در این کتاب، زندگی جمعی از نامداران تاریخ را به شکل الفبایی بازگو نموده است. «ملاآقا دربندی» اولین و «غیلان دمشقی» آخرین چهره‌ای است که در این کتاب از آنها سخن گفته شده است. ملاک گزینش شخصیت‌ها صرفا اشتهار بوده است. به همین علت ابوالعلای شاعر با ارسطوی فیلسوف و اویس عارف در یک جا آمده است. نویسنده غیر از ذکر اجمالی از زندگی مشاهیر مذکور در کتاب، آرا و آثار آنان را نیز معرفی و نقد و بررسی می‌کند. وی درباره «غیلان دمشقی»نوشته است:
شهرستانی در کتاب الملل و النحل» گوید: غیلان قائل به قدر بود، و تمام خیر و شر را از بنده می دانست و درباره امامت می گفت: امام از غیر قریش هم می شود. هر کس قائم به کتاب و سنت باشد، مستحق امامت می شود و امامت ثابت نمی شود مگر با اجماع امت. می گویند: از عقیده قدر بدست عمر بن عبدالعزیز توبه کرد، ولی پس از مرگ عمر مذهب خود را دوباره اظهار کرد، هشام بن عبدالملک وی و اوزاعی را برای مناظره احضار کرد که پس از مناظره اوزاعی فتوی به قتل او داد که بسال ۱۰۵ ه در دروازه کیسان دمشق به دار زدند.