پاول یتیم

یادداشتی از ناشر درباره کشف این رمان:
پاول یتیم اولین رمانی است که ماکسیم گورکی نوشته است. او این اثر را در سال ۱۸۹۴، زمانی که تنها ۲۶ سال داشت به نگارش درآورد و به صورت سریالی در یک روزنامه محلی در نیژنی نووگورود منتشر شد؛ شهری که بعدها به افتخار او به نام «گورکی» تغییر نام داد.
کمی پیش از مرگش گورکی بار دیگر به این داستان پرداخت، ظاهراً با این نیت که آن را در مجموعه نهایی آثارش بگنجاند. نسخه اصلی که در روزنامه منتشر شده بود، روی ماشین تحریر کپی شد و این نویسنده که در آن زمان شهرتی جهانی یافته بود، بررسی مجددی از نخستین اثر بلند خود را آغاز کرد.
صفحات ابتدایی نسخه تایپی که پس از مرگ گورکی در میان نوشته هایش کشف شد، تغییرات قابل توجهی را به دست خط خودش نشان می دهد. در بخشهای بعدی، اصلاحات عمدتاً به تصحیح های جزئی در سبک محدود می.شود تمامی یادداشتهای گورکی در این ترجمه گنجانده شده اند.
علاوه بر ارزش ذاتی این اثر به عنوان یک نوشته ادبی این نخستین رمان گورکی اهمیت ویژه ای برای خوانندگانی دارد که علاقه مندند روند تکامل هنری یکی از بزرگترین و برجسته ترین چهره های ادبیات روسیه را از آغاز دنبال کنند. با در نظر گرفتن این خوانندگان، ما مقاله ای از گورکی با عنوان «چگونه نویسنده شدم» را نیز در کنار این رمان گنجانده ایم. این مقاله که در سالهای پایانی عمرش نوشته شد می توانست به عنوان مقدمه ای برای مجموعه آثارش مورد استفاده خود او قرار گیرد.