خلاصه کتاب شش کلاه تفکر

ررویکردی نوآورانه برای به حداکثر رساندن بهره‌وری در کار گروهی

خلاصه کتاب «شش کلاه تفکر» (Six Thinking Hats) درون مایه اثر قابل تامل «ادوارد دو بونو» (Edward De Bono)، پزشک و متفکر مالتی است که در سال ۱۹۸۵ منتشر شد.
دو بونو در این کتاب روشی ساده اما کارآمد برای بهبود فرآیند تفکر و تصمیم‌گیری ارائه می‌دهد. او شش سبک متفاوت تفکر را در قالب شش کلاه رنگی معرفی می‌کند: کلاه سفید (حقایق و اطلاعات)، کلاه قرمز (احساسات و شهود)، کلاه سیاه (احتیاط و نقد)، کلاه زرد (خوش‌بینی و فرصت‌ها)، کلاه سبز (خلاقیت و ایده‌های جدید) و کلاه آبی (مدیریت فرآیند تفکر). دو بونو نشان می‌دهد چگونه استفاده از این کلاه‌ها می‌تواند به ما کمک کند تا از چارچوب‌های ذهنی محدودکننده رها شویم و مسائل را از زوایای مختلف بررسی کنیم.

بخشی از کتاب شش کلاه تفکر:
«تفکر مهم‌ترین توانایی انسان است، اما بیشتر ما هرگز به طور جدی درباره نحوه تفکر خود فکر نکرده‌ایم. ما معمولاً سعی می‌کنیم همه جنبه‌های یک موضوع را همزمان در نظر بگیریم: می‌خواهیم منطقی باشیم، احساساتمان را در نظر بگیریم، خلاق باشیم، واقع‌بین باشیم و همه اینها را در یک زمان انجام دهیم. نتیجه این کار معمولاً آشفتگی ذهنی است. درست مثل این است که بخواهیم همه رنگ‌های رنگین‌کمان را همزمان با هم مخلوط کنیم - نتیجه چیزی جز یک رنگ گل‌آلود نخواهد بود. روش شش کلاه تفکر به ما اجازه می‌دهد تا این جنبه‌های مختلف تفکر را از هم جدا کنیم، درست مثل جدا کردن رنگ‌های مختلف از یکدیگر.
یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از شش کلاه تفکر، توانایی آن در کاهش درگیری‌ها و بهبود ارتباطات است. در روش سنتی بحث و گفتگو، افراد معمولاً موضع خاصی می‌گیرند و از آن دفاع می‌کنند. یکی بدبین است و دائماً مشکلات را می‌بیند، دیگری خوش‌بین است و فقط به فرصت‌ها توجه می‌کند، و سومی صرفاً به دنبال حقایق و آمار است. این موضع‌گیری‌ها اغلب به درگیری و بن‌بست منجر می‌شود. اما وقتی از روش شش کلاه استفاده می‌کنیم، همه افراد در یک زمان از یک کلاه استفاده می‌کنند. وقتی کلاه سیاه را می‌پوشیم، همه به دنبال خطرات و مشکلات احتمالی می‌گردیم. وقتی کلاه زرد را می‌پوشیم، همه به دنبال فرصت‌ها و مزایا هستیم. به این ترتیب، به جای درگیری شخصیت‌ها، با همکاری یکدیگر تمام جوانب موضوع را بررسی می‌کنیم.»