سرباز شکلاتی: نمایشنامه در سه پرده

از مقدمه کتاب:
این نمایشنامه در متن انگلیسی اش نام «سلاح و مرد» را دارد. خود نویسنده درباره اسم گذاری و علت و طرز انتشار آن می نویسد: «من که تا آنوقت جز نمایشنامه های ناشاد چیز دیگری در دست نداشتم، بعجله نخستین نمایشنامه شاد خود را کامل کردم و آنرا - سلاح و مرد - نامیدم و این اسم را از نخستین سطر و یرژیل - اثر درایدن گرفته ام.» ولی در ترجمه آن لازم بود برای نشان دادن روح اصلی نمایشنامه، به خواننده فارسی زبان نام «سرباز شکلاتی» انتخاب شود. گرچه شاید اگر این ترجمه با همین اسم روی صحنه نیامده بود، لازم بود اسم اصلی آنرا برویش گذاشت. اصل نمایشنامه در سال ۱۸۹۴ نوشته شده و بار اول از ۲۱ آوریل تا ۷ ژوئیه همان سال در لندن روی صحنه آمده است. نیز باید تذکر داد که این نمایشنامه اولین اثر برناردشاست که در آمریکا نمایش داده شد.
برای رشته نمایشنامه نویسی در زبان فارسی هنوز نمی توان راهی را نشان داد که پایکوب شده باشد و رهروان با برجایی در آن به جنب و جوش افتاده باشند. نبودن تماشاخانه های آبرومند و حسابی، ترجمه نشدن نمایشنامه های معروف فرنگی، و بر اثر اینها عدم توجه همین عده انگشت شمار کتاب خوانها به نمایشنامه، باعث این رکورد اساسی است. از تهران که بگذریم - و میدانیم که کار تآترهای آن از چه قرار است - فقط در رشت و اصفهان یک تماشاخانه تقریبا دائر دیده می شود و گرچه درین چند سال کوششهائی برای توسعه تماشاخانه ها شده است و دیده ایم که بازار یک تماشاخانه خوب و آبرومند زیاد هم کساد نمی تواند باشد، اکنون بازهم علی مانده است و چند تا حوضش...