بازخوانی دو منظومه
امتیاز دهید
نویسنده:
عنایت سمیعی
امتیاز دهید
ای‍م‍ان ب‍ی‍اوری‍م به آغ‍از ف‍ص‍ل س‍رد فروغ فرخزاد. م‍س‍اف‍ر سهراب سپهری
از متن کتاب:
جهانی که به آن نگاه می کنیم آئینه ماست؛ اما کیست که از نگاه کردن به جهان نهراسد؟ شعر و به طور کلی هنر ممکن است در مواجهه با جهان چیزی از هراس ما بکاهد یا بر آن بیفزاید ولی مادام که در فضای اثر به سر می بریم حتی هراس موقتاً عقب می نشیند و لذت درگیری و کندوکاو، نم نمک آبی به چشم خواب آلود ما می باشد که جهان را با چشم باز ببینیم و هراس آن را به امکان زیستن برگردانیم. این امکان ممکن است از مکاشفه های منفرد برخیزد؛ سپهری وار. او میگوید رابطه تو با انسان تاریخمند، چیزی جز تباهی به بار نمی آورد؛ بگسل! و نیز میگوید انسان مسافری ست که فرصت گشودن «راز دهر» را ندارد ولی می تواند روح طبیعت را احضار کند و از حزن ملایمی که در غربت جهان احساس می کند به عشق بیندیشد و از یگانه شدن با نیمه دیگر خود، راه عروج در پیش گیرد. او خود را با انسانهای راز و رز همذات می پندارد و تا از هراس جهان بکاهد، گوشه سبز آن را به ما نشان می دهد.
فروغ اما با انسان و جهان درگیر است. عرصه درگیری او بیرونی و درونی ست و صورتهای آن را در قالب انسان و طبیعت متمثل می کند. او می کوشد بر ویرانه های تباهی پرچم تعالی را به اهتزاز درآورد. اما چه شکست شیرینی متحمل می شود و چه آب سردی برجان ما می افشاند! بی گمان جهان سپهری ایمن است. اگرچه در جهان او نیز انسان تنهاست، دست کم تنهایی او اندوهگین است و اندوه از گرمای انسانی بر می خیزد. اما تنهایی فروغ از جنس دیگری ست. او بی هیچ اتکاء بر زمینی پا سفت می کند که خود بر شاخ گاو ایستاده است. در جهان فروغ، هستی فرصتی ست مغلوب دو جنگ: درونی و بیرونی و تعالی از همین مبارزه بی امان بیرون میزند و شکست عین تعالی ست.
سپهری نیز به شکست خود اعتراف میکند؛ «وصل» را ناممکن میداند و فقط به «شدن» می اندیشد نه به رسیدن. اما فروغ و سهراب از دو راه جداگانه میگذرند و دیدارشان در خم گذرگاه ها اتفاقی ست. سپهری یقین دارد که حقیقت در انتهای همان راهی ست که او اینک بر آن گام می زند. او اگرچه برای وقایع احتمالی بین راه، ره توشه شک همراه می کند، در یقین خود تردید ندارد. در حالی که فروغ به نفس یقین مشکوک است. او از نگریستن به آئینه پروا نمی کند و تمام جهان را همانگونه که هست و می بیند، باز می آورد...
بیشتر
از متن کتاب:
جهانی که به آن نگاه می کنیم آئینه ماست؛ اما کیست که از نگاه کردن به جهان نهراسد؟ شعر و به طور کلی هنر ممکن است در مواجهه با جهان چیزی از هراس ما بکاهد یا بر آن بیفزاید ولی مادام که در فضای اثر به سر می بریم حتی هراس موقتاً عقب می نشیند و لذت درگیری و کندوکاو، نم نمک آبی به چشم خواب آلود ما می باشد که جهان را با چشم باز ببینیم و هراس آن را به امکان زیستن برگردانیم. این امکان ممکن است از مکاشفه های منفرد برخیزد؛ سپهری وار. او میگوید رابطه تو با انسان تاریخمند، چیزی جز تباهی به بار نمی آورد؛ بگسل! و نیز میگوید انسان مسافری ست که فرصت گشودن «راز دهر» را ندارد ولی می تواند روح طبیعت را احضار کند و از حزن ملایمی که در غربت جهان احساس می کند به عشق بیندیشد و از یگانه شدن با نیمه دیگر خود، راه عروج در پیش گیرد. او خود را با انسانهای راز و رز همذات می پندارد و تا از هراس جهان بکاهد، گوشه سبز آن را به ما نشان می دهد.
فروغ اما با انسان و جهان درگیر است. عرصه درگیری او بیرونی و درونی ست و صورتهای آن را در قالب انسان و طبیعت متمثل می کند. او می کوشد بر ویرانه های تباهی پرچم تعالی را به اهتزاز درآورد. اما چه شکست شیرینی متحمل می شود و چه آب سردی برجان ما می افشاند! بی گمان جهان سپهری ایمن است. اگرچه در جهان او نیز انسان تنهاست، دست کم تنهایی او اندوهگین است و اندوه از گرمای انسانی بر می خیزد. اما تنهایی فروغ از جنس دیگری ست. او بی هیچ اتکاء بر زمینی پا سفت می کند که خود بر شاخ گاو ایستاده است. در جهان فروغ، هستی فرصتی ست مغلوب دو جنگ: درونی و بیرونی و تعالی از همین مبارزه بی امان بیرون میزند و شکست عین تعالی ست.
سپهری نیز به شکست خود اعتراف میکند؛ «وصل» را ناممکن میداند و فقط به «شدن» می اندیشد نه به رسیدن. اما فروغ و سهراب از دو راه جداگانه میگذرند و دیدارشان در خم گذرگاه ها اتفاقی ست. سپهری یقین دارد که حقیقت در انتهای همان راهی ست که او اینک بر آن گام می زند. او اگرچه برای وقایع احتمالی بین راه، ره توشه شک همراه می کند، در یقین خود تردید ندارد. در حالی که فروغ به نفس یقین مشکوک است. او از نگریستن به آئینه پروا نمی کند و تمام جهان را همانگونه که هست و می بیند، باز می آورد...
آپلود شده توسط:
نانوشته
1403/06/29
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی بازخوانی دو منظومه