عبور از عهد پهلوی: درگیر و دار دو فرهنگ

مشاهدات و خاطرات پروفسور ابوالمجد حجتی

از متن کتاب:
هنگامی که در یکی از نخستین سالهای دهه اول یکهزار و سیصد خورشیدی در شهر باستانی و زیبای بروجرد (ویروگرد) در یک خانواده روحانی چشم به جهان گشودم، از سه تا پنج سال پیش از آن دگرگونیهای اجتماعی و تغییرات سریعی در کشور آغاز و به سرعت در جریان و در حال پیشرفت بود. آغاز آن تغییرات از یک کودتای نظامی بود که در سال ۱۲۹۹ خورشیدی در ایران به وقوع پیوسته و آثار آن در بسیاری از امور و روابط فردی، خانوادگی، گروهی، اجتماعی و فرهنگی پدیدار گشته بود. خانواده ها و خاندانهای پدر و مادرم هر دو از روحانیان بانفوذ و سرشناس بودند که در زمان قاجار در مواردی حتا تا سطح شاهان از احترام بسیار مردم برخوردار بودند. اما کودتای یاد شده و دگرگونیهایی که به همراه داشت، در آن روابط و ضوابط اثر کرده و در ظاهر آنها را به هم زده بود. در چند سال نخستین آغاز آن جریان، به سبب کودکیف توانایی تشخیص آن تغییرات را نداشته ام و ابتدای کم شدن تدریجی نفوذ خاندان خود و روحانیان را ناطر نبوده ام.
پس از کودتا و در همان چند سال نخستین حکومت پهلوی و آغاز دگرگونیهای شدید اجتماعی، کم شدن تدریجی نفوذ روحانیان به گونه یی نمایان بود. هنگامی که به چهار و پنج سالگی رسیده بودم، همه چیز آنگونه عوض شده بود که گویی در خانواده دیگری غیر از آنچه خواهران و برادران بزرگترم رشد کرده بودند به دنیا آمده ام!...