ریگ آمو

ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر از اسلام تا حمله مغول

از پیشگفتار:
موضوع مورد توجه اصلی این کتاب، دوره تعیین کننده میان شکست ایران ساسانی در سال ۶۵۰ م و سقوط پایتخت خلافت عباسی یعنی بغداد در سال ۱۲۵۸ است. مولف کتاب به درستی این دوره را «بنیادین یا کلیدی» می نامد. زیرا تحولاتی که در این دوره رخ داد تاثیری دراز مدت بر زبان دین و دولت داری در سرتاسر این منطقه از ماوراءالنهر تا «لوانت» در سواحل دریای مدیترانه به جای گذاشت. یک دلیل این مدعا در آن است که سقوط امپراتوری ساسانی نه فقط تغییر حاکمان بلکه پایان یک دوره تاریخی به معنای واقعی کلمه بود. پیروزی اعراب بر ایران ساسانی تنها یک تغییر ساده رژیم به شمار نمی رفت بلکه در نتیجه آن وضع سیاسی، دینی، قومی، زبانی، فرهنگی و کشاورزی این سرزمینها متحول شد. به طور خلاصه فتوحات عرب نقطه عطفی بود که از نظر تحولات سده های بعد ماوراءالنهر ایران و اسلام پیامدهای گسترده و دراز مدتی در این زمینه ها داشت. جالب اینکه خاستگاه اصلی عوامل و نیروهایی که باعث اینهمه تغییرات گردیدند نه چندان مرکز امپراتوری ساسانی بلکه بخصوص خراسان بزرگ یعنی ماوراءالنهر، شمال شرقی ایران و شمال غربی افغانستان بود.
عباس جوادی با هدف آشنا نمودن خواننده کتاب با عناصر اصلی مورد بحث این اثر ابتدا به توضیح و تعریف جغرافیا زبانها و مردمان امپراتوری ایران در پایان دوره ساسانیان میپردازد تا خوانندگان با چهارچوب تحولات بعد از سال ۶۵۰ آشنا شوند...