زبانشناسی عملی: بررسی گویش قاین

از پیشگفتار:
گویش شناسی یکی از شاخه های عملی زبانشناسی است که هدف آن گردآوری گویشها و توصیف علمی آنها می باشد. باید دانست که با گسترش آموزش همگانی و رسانه های گروهی و در نتیجه با سواد شدن و آگاه شدن مردم روستا، زبان رسمی جایگزین گویشها و زبانهای محلی می شود و دیری نمی گذرد که زبانهای محلی و گویشها محکوم به نابودی می شوند. وضعیتی که در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی پیش آمده است. گویشها و زبانهای محلی منبع بسیار غنی برای پژوهشهای زبانی ادبیات جامعه شناسی مردم شناسی و تاریخی می باشند. در ایران گردآوری گویشها و زبانهای محلی و نیز بررسی علمی آنها می تواند خیلی از مشکلات فقه اللغوی و دستوری زبان فارسی را حل کند و واژگان آنها در ساختن واژه های نو مورد استفاده قرار گیرد. هم چنین با استفاده از دستور و واژگان آنها می شود، بسیاری از نکات مبهمی را که در متون کهنه فارسی دری وجود دارد، برطرف نمود؛ زیرا در حقیقت این گویشها ادامه همان زبانی است که در متون کهنه فارسی دری به کار رفته است. مثلاً واژه های نماز دیگر به معنی «عصر» (قاینی نماز دگر nemizdeger) پیشین به معنی «ظهر» قاینی پیشیم pisim) و دستار خان به معنی «نوعی سفره» (قاینی دسترخو dastarxu) که نخستین در تاریخ بیهقی، دومی در ویس و رامین و سومی در شعر انوری آمده از واژه های معمول در گویش قاینی است. با این شرح مختصر فایده های عملی گویش شناسی بر اهل فن پوشیده نمی ماند...