حقوق و مقام زن از آغاز تا اسلام در ایران

بخشی از متن کتاب:
با تحقیقات و مطالعاتی که توسط دانشمندان دیرین شناس در آثار زندگی و مناسبات اجتماعی و وضع حقوقی مردم یکایک کشورهای دوره باستان بعمل آمده، معلوم گشته که اصول زندگی اجتماعی ایرانیان از نظر عدالت پروری و احترام به حیثیت انسان، بر پایه ای چنان ارجمند قرار داشته که سرمشق دیگر ملل جهان گردیده است. بنابراین چون موضوع حقوق و مقام زن در ایران باستان با خصوصیات اخلاقی و روح نیک اندیشی و عواطف ایرانیان ارتباط مستقیم دارد، ناگزیریم ابتدا مقایسه ای میان خصال و روابط انسانی ایرانیان دوره باستان با سایر ملل بعمل آوریم و همچنین علت العلل احترام وحقوق قابل ستایشی را که ایرانیان آنروزگار برای زن قائل بوده اند نشان دهیم.
چگونگی رفتار غیرایرانیان قدیم با زن با نوع مناسبات اجتماعی و خصایص روحی آنان بستگی داشته است. از اینرو در یونان و روم باستان که رژیم بردگی حاکم بوده و اقلیتی اکثریت مردم را از هرگونه حقوق انسانی محروم و در مرتبه ای حیوانی نگه می داشتند، بالطبع با زنان هم بر پایه این گفته ارسطو که نسبت زن به مرد مثل نسبت غلام به مولی و بدن به روح است - رفتار می کردند. اما از آنجا که هیچگاه در ایران رژیم بردگی حاکم نبوده، با کسی با روش غیرانسانی رفتار نمی کردند. اگر غلامانی در دستگاه در باریان و نزد اشخاص متمکن یافت می شدند، تصدی کارگزاری داشتند و برای آنان هم حقوق و حرمتی قائل بودند...