واژه شناسی و فرهنگ نگاری در زبان فارسی

از پیشگفتار:
شناخت واژگان هر زبان و نحوه ارائه آنها در یک فرهنگ، دو فعالیت به هم مرتبط و در عین حال پیچیده علمی و بسیار گسترده است و با وجود پیشرفتهایی که در دانش زبان شناسی و علم فرهنگ نگاری حاصل شده هنوز راه درازی در پیش دارد تا بتواند به تمامی ابعاد اطلاعاتی مربوط به واژه و معیارهای کلی فرهنگ نگاری دست یازد. شناخت واژگان چنان سهل و ممتنع است که از یک طرف، سخنگویان هر زبان به سهولت میتوانند واژه های زبان خود را از یکدیگر بازشناسند و از طرف دیگر زبان شناسان و فرهنگ نویسان بنام اذعان می دارند که هنوز در ارائه تعریفی جامع و مانع برای واژه توفیق حاصل نکرده اند (جولیا فاک، ۱۹۷۸).
به راستی در واژه که یک واحد زبانی است - چه رمز و رازی نهفته که از چنین پارادوکس پر معنایی برخوردار است که در عین آشنایی، ناشناخته است، و در همان حال مانوس ولی غیر قابل توصیف است؟ به طور کلی، پاسخی که می توان بدون تامل به این پرسش داد این است که واژه دارای ابعاد بسیار متنوع و متعدد است. صورت ساختاری و لفظی واژه، بخش معنایی و مفهومی زبان شناختی واژه، معنای کاربردی و منظور شناختی واژه، معنای متداعی و ضمنی واژه، معنای استعاری، کنایی و مجازی واژه، کاربرد سبک، سیاق و متن گونه (Genre) واژه، مفهوم فرهنگی، اجتماعی و تعاملی واژه، جنبه های ریشه شناختی، تطور تاریخی صورت و معنای واژه، شبکه های ارتباطی مجموعه های واژگانی مانند مترادفها، متضادها، هم شکلها، هم لفظها و معنی شمولها، چنان ترکیب پیچیده ای را از واژه به وجود می آورند که تلاش برای به دست دادن نوعی تعریف جامع برای واژه نه تنها مشکل بلکه ناممکن است...