نقش آذربایجان در تحکیم هویت ایران

بخشی از مقدمه ناشر:
ایران از جمله کشورهای نادر جهان است که هویت ملی آن در درازنای تاریخ شکل گرفته است. شکل گیری هویت ایرانی حاصل تعامل مردمی است که از زمان شکل گیری ایران در سراسر این سرزمین زیسته اند و در زیستن گاه خود تاریخ فرهنگ و ارزشهایی را آفریده شد که شاهد هویت ملی بوده است.
آذربایجان در میان کانونهای فرهنگ و هویت ایرانی به دلایلی چنده جایگاه مهم و حساس در ارائه حفظ و تداوم هویت ایرانی دارا بوده است. موقعیت سوق الجیشی آن از یک سو و همجواری با قدرتهای بزرگ چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام و لشکر کشی های مداوم بیگانگان به این خطه از ایران، از جمله وجوه اهمیت آذربایجان در تاریخ ایران است. از عناصر اصلی هویت ایرانی که آن را می توان روح پویا و پایای ایران نامید، هویت مذهبی و دینی جامعه ایرانی است. در جامعه ایرانی چه قبل و چه بعد از اسلام هویت ملی با صبغه مذهبی متجلی گردیده است. از این رو در سرحدات ایران به ویژه آذربایجان، تعلقات مذهبی، عنصر شاخص هویت مردمان این نواحی بوده و خواهد بود. رسمیت یافتن مذهب شیعه در ایران آن هم از آذربایجان و مسجد جامع تبریز، حکایت از نقش این خطه در باز احیای هویت ایرانی با مشخصه اهل بیت (ع) دوستی و ارادت به خاندان پیامبر (ص) دارد. هجمه های سهمگین و سنگین عثمانی برای از میان برداشتن دولت شیعی صفوی آذربایجان را محل تلافی و نبرد گردانیده بود، از این روست که عرق مذهبی و ملی مردم این سامان ستودنی و در میان مردم ایران ممتاز است.
معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری به عنوان متولی اصلی راهبری و مدیریت فرهنگی جامعه علمی و با توجه به اهمیت وحدت ملی، نمایاندن تاریخ پر افتخار ایرانیان و متبلور ساختن راز مانایی ملت ایران در بستر تاریخ و جغرافیا، بر آن شد تا مجموعه آثاری در این راستا و در راستای تبیین نقش مناطق مختلف در اتحاد ملی و انسجام اسلامی منتشر نماید که اثر حاضر به خطه پاک آذربایجان اختصاص یافته است. دفتر برنامه ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی در راستای توسعه انسانی و فرهنگی پایدار و با توجه به رسالت تمدن سازی نوین ایرانی و اسلامی و لزوم بازیابی هویت و اتحاد ملی وظیفه خود می داند تا کارکردهای دانشگاه در بخشهای مختلف به غیر از آموزشی و پژوهشی را نیز مد نظر داشته و در راستای اهداف کلان جمهوری اسلامی ایران متجلی در برنامه پنج ساله و سند چشم انداز ۲۰ ساله (ایران ۱۴۰۴) بکوشد. در این مجموعه که به قلم محققان جوان و اساتید دانشگاههای آذربایجان نگارش یافته نقش آذربایجان در تاریخ و فرهنگ و به عبارت دیگر در هویت ایرانی مورد بررسی دقیق و علمی قرار گرفته است. گرچه ابعاد دیگری از نقش و اهمیت آذربایجان در تاریخ و فرهنگ ایران برای بحث و بررسی باقی مانده است. این کتاب که فتح بابی برای بررسی میراث ارزشمند مشترک همه ایرانیان اعم از کرد، لر، ترک، عرب، بلوچ و ترکمن به حساب می آید...