نقش سینما در انقلاب ایران

دهه‌های ۴۰ و ۵۰ شمسی سینما ضمن اینکه تبدیل به مهمترین تفریح مدرن طبقه شهرنشین ایران می‌شود، موثرترین رسانه موجود در جامعه نیز می‌شود. این شرایط در حالی اتفاق می‌افتد که بعد از انقلاب سفید جامعه ایرانی درگیر شدیدترین جنگ پنهان و آشکار بین مظاهر مدرنیته با سنت شده بود. در واقع اوجگیری سینمای ایرانی، بعد از گنج قارون همزمان می‌شود با آغاز تشدید درگیری بین ارزش‌ها و عادات سنتی با نظم نوینی که مدرنیته به همراه آورده بود. در این کتاب به بررسی نسبت سینمای ایران با این درگیری پرداخته شده است.

از مقدمه کتاب:
پرداختن به سینمای پیش از انقلاب را از جنبه های مختلفی میتوان پی گرفت. آنچه از اهمیت ویژه ای برخوردار است تاثیریست که این سینما روی جامعه می گذارد و عاقبتی ست که خود پیدا می کند. حالا و از این فاصله زمانی که نگاه میکنیم تاثیر سینما بر جامعه آنروز را بهتر میتوانیم تحلیل نماییم. تاثیری که بایستی آنرا در بستر زمان و در قالب جامعه سنتی ایرانی دهه های ۴۰ و ۵۰ مورد توجه قرار داد که در سختترین جنگ درونی خود برای گذار به مدرنیته قرار داشت. از این رو اگر جایی از کلمه غیر عرفی استفاده میشود باید به بافت عمومی آن دو دهه و حساسیتهای سنتی بالا توجه کرد؛ چون تلاش این کتاب ارائه رویکردی تحلیلی درباره کلیت سینمای پیش از انقلاب و اثر آن روی جابجایی قدرت است، محتوا به خودی خود انتقادیست. در عین حال نباید مزایای آن سینما را که تجمع تجربه و احساس وسیع هنریست از نظر دور داشت. سینمای بعد از انقلاب هر چه دارد و شده است نتیجه تلاشهای وسیع سینماگران آن دوره است. در واقع بدنه فنی خود به تنهایی بزرگترین سرمایه ای بود که سینمای پیش از انقلاب به ارث گذاشت. ضمن اینکه کتاب در پی آن نیست. دلیل بروز تغییری بنیادین در اندازه انقلاب ۵۷ را سینما جلوه دهد. سینما به اندازه خود و چون رسانه ای اثرگذار بوده بیشتر از سایر زمینه های هنری موثر بوده است. در هر صورت سینمای بعد از انقلاب بجز اینکه بخشی از ضعفهای سینمای پیش از انقلاب را یدک میکشد، دچار آفتهای جدیدی هم شده است که چون این مقطع مد نظر کتاب نیست به آنها ورود نشده است. برای موضوعات کتاب مثالهایی هم زده شده است که تنها نمونه هایی از محتوای تولیدی تصویری پیش از انقلاب هستند. در واقع دنباله فیلمهایی که مثال زده میشوند میتوان نمونه های بیشتری آورد به نحوی که تمام سینمای پیش از انقلاب در حیطه همین مثالها طبقه بندی شوند. در کتاب به تفاوت انواع سینمای پیش از انقلاب اعم از فیلم فارسی و موج نو هم اشاره شده است اما مبنای دسته بندیها بر این اساس نیست. معمولا به دلیل ویژگیهایی که از فیلم فارسی بیان میشود منتقدین و پژوهشگران با نوعی اکراه، از تحلیل و پرداختن دقیقتر به آن خودداری میکنند...