هر آنکه جز خود

آوینی پس از آنکه تحت تاثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی، خود را تجدید کرد و به اسلام انقلابی روی آورد، تمامی نوشته‌ها و تابلوهای نقاشی‌اش را به دست آتش سپرد. اما او در ابتدای سال ۵۸ بخشی از این نوشته‌ها را در شمارگانی محدود منتشر کرده بود. یکی دو داستان کوتاه و چند متن بلند شاعرانه، که شعرهایی نیز لابلای آنها به چشم می‌آید و البته چند روزنوشت. اینها محتویات کتاب «هرآنکه جز خود»‌ را تشکیل می‌دهند. شهید آوینی نسخه‌هایی از این کتاب را که در اختیار داشت سوزاند، اما برخی از این نسخه‌ها در دست دوستانش مانده بود و شاید هنوز هم مانده باشد.
این کتاب، تنها «نوشته»هایی از سیدمرتضی آوینی است، نه گزارشی افشاگرانه درباره زندگی گذشته او. گذشته از این، شهید آوینی بعد از انقلاب آن‌گونه زیست و آن‌گونه رفت که اعتبار و آبرویی جاودانه برای خود خرید. با خواندن این کتاب است که می‌توان فهمید آوینی از کجا به کجا رسیده است. با خواندن این کتاب است که می‌توان فهمید پوست‌اندازی او چه مایه عمیق، و به همین دلیل، چه مایه دردناک و دشوار بوده است. با خواندن این کتاب است که می‌توان فهمید شناخت آوینی، بدون شناخت آن برهه‌ از زندگی‌اش، قطعا چیزهایی کم دارد. چیزهایی که بی‌شک کم‌چیزهایی نیستند.