داستانهائی از هزار و یک شب

مجموعه داستانهای هزار و یک شب که قدمت آن به یکهزار و پانصد سال میرسد، بدون تردید پایه و اساس ایرانی داشته و طبعا متاثر از فرهنگ های غالب آن روز مانند هند نیز بوده است. جمع آوری این داستانها و تدوین آن بصورت یک کتاب، محتاج کمک و همراهی تعداد زیادی افراد و مساعدت حکومت وقت داشته، که در عوض آن، این کتاب به عربی نوشته شده است. ولی همچنانکه خود ملاحظه خواهید کرد، درجابجای کتاب، اسامی افراد و مکان ها و عادات و رسوم مردم، هر گونه تردیدی را در زمینه از بین میبرد. ولی برای غربیان که برای اولین بار با این کتاب روبرو شده بودند همین که کتاب بزبان عربی بود، کافی بود که آنرا متعلق به فرهنگ اعراب دانسته و حتی اسم کتاب را به 'شبهای عربی' تغییر دادند. شهرزاد و خواهرش دنیازاد که قهرمانان اصلی و تغییر ناپذیر داستانهای هزار و یک شب هستند، چنانچه از اسامی آنها بر میآید ایرانی بوده اند. شهرزاد قصه گو مقامی شامخ در میان تمام داستان سراهای جهان داشته و هرچند غربی ها سعی داشته که معادلی برای او پیدا کنند، 'پنه لوپ' غربی بپای شهرزاد نمیرسد. به این ترتیب مشخص میشود که ادبیات داستان سرائی که ما شرقیان آنرا در انحصار غربیان میدانیم، از لحاظ قدمت تاریخی حتی نزدیک ما جا ندارد. پر واضح است که بدلایل مختلف در قرن های بعد، این شاخه از ادبیات، مورد توجه زیاد قرار نگرفته و بیشک غرب در این زمینه از ما پیشی گرفته است. هرگز قبل و بعد از این کتاب، هزاران داستان که به نحوی بیکدیگرمربوط میشوند، تدوین نشده و این کتاب بصورت یک شاهکار مطلق، غیر قابل تقلید میباشد. تاثیر این کتاب روی ادبیات داستانسرائی غیر قابل انکار بوده و از این رو این کتاب را بایستی گنجینه ای متعلق به بشریت در نظر گرفت. ترجمه های متعددی از این کتاب بزبان های مختلف وجود دارد که قدمت برخی از آنها به چند صد سال میرسد. در ترجمه های جدیدتر طبعا سعی شده که مطالب را برای خواننده امروزی قابل فهم نمایند. کتابی را که در دست دارید از همین قبیل کتابهاست و لارنس هاوسمان انگلیسی به گفته خودش، داستان های شهرزاد را دوباره بیان کرده است. لارنس هاوسمان یک نویسنده انگلیسی بود که در سال ۱۸۶۵ در شهر برومزگروو انگلستان در یک خانواده هنرمند متولد شده و از خود آثار زیادی بجای گذاشته است. پدرش ادوارد هاوسمان یک وکیل دعاوی بود و او یکی از هفت بچه پدر و مادرش بود. این خانواده دچار گرفتاری مالی شدیدی شده و پدرش به مرض غیر قابل علاجی مبتلا شد. با وجود این ، همه خواهر و برادرها موفق شدند که درس مدرسه را تمام کرده و ادامه تحصیل بدهند. او فارغ التحصیل از کالج معروف هنر در لندن بود و از علاقمندان عمر خیام محسوب میگردید. ترجمه این کتاب با استفاده از اولین چاپ کتاب شبهای عربی در سال ۱۹۰۷ که در آرشیو کتابخانه عمومی نیو یورک نگهداری میشود، انجام شده و برای اولین بار به خوانندگان فارسی زبان اهدا میشود. تصاویر کتاب از همین منبع برگرفته شده و این تصاویر کار هنرمند نقاش ادموند دولاک انگلیسی میباشد. لارنس هاوسمن در بیستم فوریه سال ۱۹۵۹ در گلاستون بری سامرست بدورد حیات گفت.