تاریخ ادبیات ایران - جلد ۴: از صفویه تا عصر حاضر

ای‍ن‌ ک‍ت‍اب‌ ت‍رج‍م‍ه‌ ک‍ام‍ل‌ ج‍ل‍د چ‍ه‍ارم‌ "ت‍اری‍خ‌ ادب‍ی‍ات‌ ای‍ران‌ ادوارد ب‍راون‌" اس‍ت‌

کتاب «تاریخ ادبیات ایران» ادوارد براون، یکی از کتاب های معتبر در حوزه تاریخ ادبیات به حساب می آید که همچنان مورد قبول اهل نظر است. این کتاب در چهار مجلد از ۱۲۸۱ تا ۱۳۰۳ش/ ۱۹۰۲ تا ۱۹۲۴ در انگلستان منتشر شد. جلد چهارم این اثر در ۱۳۰۳ش /۱۹۲۴ با عنوان (تاریخ ادبی ایران: ادوار جدید) منتشر شد. در این جلد درباره تحولات تاریخی و اوضاع و احوال اجتماعی و سیاسی و ادبی ایران در دوره‌های صفویه، افشاریه، زندیه و قاجاریه بحث می‌شود.
عمده‌‌ترین مباحث بخش اول (تا فصل چهارم) عبارت است از: ظهور سلسله صفوی، رواج تشیع در ایران و رسمی شدن آن در قلمرو صفویان و تأثیر آن در ایجاد وحدت ملی و دینی در ایران، تاریخچه مختصری درباره مقابله با قدرت سلاطین عثمانی در غرب و دست اندازی‌های ازبکان در شرق، بیان احوال و اخلاق شاهان صفوی و علل انحطاط و زوال دولت صفوی ، حملات و آشوبگری‌های افاغنه و قلع وقمع آنان به دست نادر افشار ، شرح نابسامانی‌ها و آشفتگی‌های بعد از مرگ نادر، زمامداری کریم خان زند و کارهای او، سرانجام لطفعلی خان زند و شکست او از آغا محمدخان قاجار و تأسیس سلسله قاجاریه، اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران در دوران حکومت این سلسله، نفوذ قدرت‌های استعماری انگلیس و روس و دخالت‌های آنان در امور کشور، وزارت امیرکبیر ، خدمات او و پایان تأسف انگیز زندگانیش، ظهور بابیه و بهائیه و آشوب‌هایی که برپا شد، قتل ناصرالدین شاه و پیامدهای آن، و اشارات کوتاه به ظهور برخی از مظاهر تمدن جدید غربی در ایران همچون تشکیل مراکز تلگراف، تأسیس دارالفنون، آشنایی با صنعت چاپ و رواج روزنامه نگاری.
بخش دومِ جلد چهارم بیش‌تر به اوضاع و احوال دینی و فرهنگی و ادبی اختصاص دارد.
از جمله مباحث این بخش است: شرح احوال شاعران عصر صفوی در ایران و هند ، شعر دینی و مرثیه سرایی، تحول شیوه شاعری در ایران دوره قاجار و شاعران بنام این دوره، ادبیات دینی شیعی و نویسندگان و متفکران شیعی مذهب، روش‌های اصولی و اخباری، ادبیات بابیه و بهائیه، ذکر اشکال و موضوعات ادبی جدید چون نمایشنامه، تصنیف سازی، داستان نویسی و ترجمه آثار علمی و ادبی غربی و شعر سیاسی و انتقادی.
مؤلف چون درباره انقلاب مشروطیت، و مطبوعات و شعر جدید و ادبیات دوره مشروطه خواهی و سال‌های بعد از آن، دو کتاب مستقل دارد، در این جلد فقط چند اشاره کوتاه و گذرا به این موضوع کرده است.