احوال و آثار خوشنویسان با نمونه هایی از خطوط خوش - جلد ۴

به کوشش: حسین محبوبی اردکانی

مهدی بیانی مولف کتاب می گوید: "بنای تالیف این کتاب در دو بخش نهاده شده است: بخش اول، در بیان احوال خوشنویسان "اقلام سته" یا "خطوط اصول اسلامی" مطلق، اعنی خطوط متمایز: ثلث، نسخ، ریحان، محقق، رقاع، توقیع، چون در میان این جماعت از خوشنویسان اشخاصی که در نوشتن تمام این خطوط دست داشته اند، بسیار است و تفکیک خوشنویسان هر قلم از این اقلام سته دشوار می نمود، با وجود کثرت افراد خوشنویسان این طایفه، همه را در یک جلد آوردم و به مناسبت تقدم تاریخی وضع خطوط، جلد اول کتاب را حاوی تمام بخش اول است، با ترتیب حروف تهجی، به این طبقه اختصاص دادم. بخش دوم، در ترجمه خوشنویسان "خطوط اسلامی" ایرانی، اعنی استادان تعلیق و نستعلیق و شکسته نستعلیق، که آن را در سه جلد مستقل گرد آوردم، و طبع و نشر نستعلیق نویسان را که در جلد دوم از بخش دوم است و از جهت تاریخ وضع باید در مرتبه دوم، پس از تعلیق نویسان قرار گیرد بنا به اهمیتی که آن نزد ایرانیان دارد بر مجلدات دیگر مقدم داشتم و چون ذکر تمامی خوشنویسان نستعلیق در یک مجلد نمی گنجید و از هزار صحیفه و یک هزار و چهارصد ترجمه، تجاوز نمی نمود، قسمت اول آنرا که از حرف الف تا قسمتی از حرف شین و بیش از سیصد صفحه و چهارصد ترجمه است؛ در یک جزء به چاپ رساندم." جلد سوم کتاب زمانی منتشر شد که دکتر مهدی بیانی رخ در نقاب خاک کشیده بود و دکتر محبوبی بنا به تقاضای ایرج افشار ادامه این خدمت را به عهده گرفت و جلد سوم در سال ۱۳۴۸ منتشر شد. جلد حاضر نیز که آخرین جلد از این مجموعه به شمار می رود بر اساس یادداشتها و برگه هایی است که از دکتر بیانی به یادگار مانده است و به همت دکتر محبوبی تنظیم و تحریر شده است.