پابوسی و چاپلوسی: مجموعه مقالات طنزآمیز

ادبیات فارسی همواره به عنوان زبان فرهنگ و تمدن ایرانی در قالب های گوناگون نظم و نثر از تأثیرگذارترین ابزار انتقال مفاهیم بلند، سود جسته است. یکی از این ابزار انتقال، طنز و شوخی اجتماعی است، که در ایران قدمت چندانی ندارد. از آن زمان که نسیم آزادی خواهی در این کشور وزیدن گرفت و به انقلاب مشروطه منجر شد، یکی از شاخه های ادب فارسی با عنوان طنز و فکاهه نیز شکوفا شد و باب جدیدی را در ادبیات کشورمان گشود که دیگر بسته نشد. چنان که در دوره دیکتاتوری پهلوی، هفته نامه هایی چاپ و انتشار می یافت که افزون بر زیبایی به موضوعات اجتماعی و سیاسی، اقتصادی و فرهنگی می پرداخت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز این نشریات با نام های متفاوت و با آزادی بیشتری شیوه طنز را دنبال کردند. از جمله نویسندگان بزرگ طنز و فکاهی در دوره معاصر استاد ابوالقاسم حالت است که به حق، سرآمد طنز سرایان هم عصر ما و یکی از شعرای برجسته و نامور تاریخ ادبیات ایران به شمار می آید. استاد حالت، برای مردم و به زبان ایشان شعر سروده، دردهای اجتماعی و گرفتاری های عمومی را که غالب افراد جامعه با آن دست به گریبانند، به شیوه ای مطلوب و بیانی ملیح شرح می داد. اشعار او، نمونه افکار و باورهای سیاسی و مسائل و آرزوهای مردم آن زمان است و این خود یکی از دلایل مشهور شدن اوست. استاد حالت معتقد بود که اصلاح اخلاق فرد کاری است که شاعران و نویسندگان قدیم مانند سنایی و مولانا و دیگران با آثار منظوم و منثور اخلاقی خود انجام داده اند و امروزه بازگو کردن مفاسد جامعه بیشتر مطرح است. طنز نیز یکی از برنده ترین حربه ها برای پیروزی در این میدان است.