المعرفه بالنورانیه و الروحانیه للمخلوقات العالین علیهم السلام و تفسیر الهامی آیات القرآن

در مقام دیانت و عقائد اولین اشیاء که واجب و ضروری است باید بداند که اساس نوعیت و جنسیت انواع و اجناس مخلوقات بر چه چیز مبنی است آیا بر ماده است یا بر صورت است یا بر روحانیت است؟
بعباره اخری یعنی اختلاف و امتیاز در میان انواع و اقسام اشیاء با هم دیگر از کدام جهت آمده که انسان از چه جهت نوع انسان است و حیوان از چه جهت نوع حیوان است و جنی از چه جهت نوع جنی است و ملک از چه جهت نوع ملک است؟ یعنی آیا شیت الاشیاء از جهت مادش است یا از جهت صورتش است یا از جهت روحش است؟
پس تا وقتیکه انسان این مسئله را نفهمیده است هرگز هرگز از حقائق و بواطن موجودات آگاه و آشنا حقیقت مذهب را نخواهد فهمید و همیشه در تاریکی و گمراهی خواهد ماند و در عقائد مذهبی متزلزل و گمراه خواهد بود و نه نبی را خواهد شناخت و نه امام ر ا و نه نفس خود را و نه مذهب خدائی را پس خود گمراه خواهد بود و دیگران را هم گمراه خواهد کرد و انجام او خراب خواهد شد.