چهارده رساله در باب فتوت و اصناف

رساله‌های اهل فتوت بخش قابل توجهی از ادبیات عامۀ ایران را تشکیل می‌دهد و با بیانی ساده و عامیانه اعتقادات، افسانه‌ها و رسوم و آداب طبقۀ عامۀ ایران به ویژه پیشه‌وران را در روزگاران گذشته تبیین می‌کند. افسانه‌های این دست از رساله‌ها که بیشتر آغاز پیدایی ابزارها، جامه‌ها و آداب فتیان را گزارش می‌کند، با تعریف الیاده از اسطوره منطبق است.
در عهد صفوی فتوت میان عامۀ مردم ایران رواج یافت؛ چنان‌که ادبیات مکتوب اهل فتوت غالباً به صورت رساله‌های موسوم به «فتوت‌نامه» بیشتر در دوران صفویه تحریر شده است. فتوت‌نامه‌ها در واقع گونه‌ای از پندنامه‌ها است و بیش و کم به همان سبک پندنامه‌ها و اندرزنامه‌های پهلوی نگارش یافته و چنین به نظر می‌رسد که پیران و استادان جوانمردان آنها را به پیروی از یک روش بس کهن که سرچشمه‌های آن را در ایران باستان باید جست، برای تعلیم مریدان و شاگردان خود نگاشته‌اند و از این روست که بسیاری از این رساله‌هه به صورت پرسش و پاسخ است. همان‌گونه که برخی از پندنامه‌ها به مشاهیر و بزرگانی مانند اردشیر و انوشیروان و بزرگمهر بختگان منسوب است، بسیاری از رسائل اهل فتوت نیز به پیامبران بنی اسرائیل یا حصرت علی (ع) و دیگر امام شیعه انتساب یافته است.