عملکرد سازمان بهداشت جهانی در پاندمی‌ها

حق بر سلامت از جمله حق های بنیادین بشری است و دولت ها متعهد به رعایت آن در قبال شهروندان خود هستند. در این فرآیند سازمان بهداشت جهانی به عنوان یک سازمان بین المللی دولتی مهم فعال در زمینه حق بر سلامت ،از سوی جامعه ی جهانی به رسمیت شناخته شده و این سازمان همواره مقوله حق بر سلامت را به عنوان یکی از مهم ترین مصادیق حقوق بشری مطرح نموده است. این پژوهش در نظر دارد به نقش سازمان بهداشت جهانی در کنترل وضعیت قرمز بیماری های واگیردار از منظر حقوق بین الملل پرداخته و حدود این نقش را مورد بررسی قرار دهد. سازمان بهداشت جهانی یکی از وظایف خود را مقابله با بیماری های قرمز واگیردار قرار داده و بر مهار آن تاکید داشته است. بیماری های قرمز واگیردار که به آنان بیماری های همه گیر و خطرناک نیز گفته می شود، همواره جامعه بشری و ثبات آن را با خطری جدی در حد یک جنگ مواجه نموده و در این راستا چه بسیار افراد بشری که به جهت ابتلا به بیماری های قرمز واگیردار و پاندمی شدن آن، جان باخته اند. به فراسوی افزایش این قبیل بیماری ها، مسئله مقابله با آن از سوی سازمان بهداشت جهانی و همچنین سازمان ملل متحد برای دولت ها مطرح شده است. عمده این بیماری ها را سازمان بهداشت جهانی با آن ها درگیر بوده شامل آنفولانزا، بیماری ابولا، بیماری سارس و در آخر کوئید۱۹ است. از جمله اقدامات سازمان بهداشت جهانی برای مقابله با این بیماری ها، ایجاد تدابیر ویژه و دستورالعمل های بهداشتی و ایجاد قرنظینه برای کمک به مهار بیماری تا تولید واکسن است. البته بیماری کوئید ۱۹ که جهان امروز و در سال ۲۰۲۰ با آن درگیر شده، شرایط بسیار نامساعد و جبران ناپذیری را برای جامعه ی جهانی به جهت پاندمی این بیماری در سطح بین المللی فراهم ساخته که هنوز سازمان بهداشت جهانی و دولت ها از مهار آن عاجز مانده اند.اما با تمامی این احوال، سازمان بهداشت جهانی تلاش داشته است تا با اقدامات به موقع و صحیح و ارائه دستور العمل ها و رعایت پروتکل های بهداشتی از فراگیری بیماری ها جلوگیری نماید هر چند که در خصوص پاندمی اخیر کوید ۱۹ انتقاداتی به جهت ارایه اطلاعات نادرست در خصوص این بیماری به عملکرد سازمان وارد شده که ضرورت اصلاح سازمان جهت رفع این ایرادات ضروری به نظر می رسد. حقِ بهره¬مندی ازعالی¬ترین استاندارد قابل حصول سلامتی» به عنوان حقی بنیادین توصیف می‌شود که برای تحقق و بهره¬مندی از سایر حق¬ها و آزادی¬ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. هرچند این حق به لحاظ محتوا، به نسل دوّم حقوق بشر تعلق دارد، لیکن ارتباطی نزدیک با سایر نسل های حقوق بشری دارد. حق برسلامتی، طیف وسیعی از حق¬ها را گِرد هم آورده است که هر کدام نقشی انکارناپذیر در تحقق آن ایفا می¬کنند. براین اساس، برخورداری از آب آشامیدنی سالم، غذای کافی و مقوّی، محیط زیست پاک و.. مقوّم ذات سلامتی انسان به شمار می¬روند. در کنار این مسئله، برخورداری از حق حیات بدون برخورداری از سلامتی جسم و روان بی معنا خواهد بود. همین واقعیت شاهدی براین مدعاست که «کلیه¬ی مصادیق حقوق بشر، متقابلاً به هم وابسته، غیرقابل تفکیک از هم و مرتبط به هم می¬باشند.» تحقق عالی¬ترین استاندارد مورد نظر ماده¬ی ۱۲ میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در پرتو به کارگیری حداکثر امکانات اقتصادی و فنی و طی روندی ضرورتاً تدریجی‌الحصول، رنگ واقعیت به خود خواهد گرفت. سازمان بهداشت جهانی؛ یکی از آژانس های سازمان ملل است که مهمترین هدف آن هماهنگی و ارتقا وضعیت بهداشت عمومی در سطح جهان است.بر طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، سلامتی عبارت است از یک حالت آسودگی جسمی، روانی، اجتماعی، و تنها به نبود بیماری یا ناتوانی اطلاق نمی شود. سلامتی انسانها امری است اساسی برای دستیابی به صلح و امنیت که به بالاترین میزان همکاری بین مردم و دولت ها وابسته است. بهداشت یکی از ابعاد جهانی است که ارتباطات پیچید های دارد واثرات آن با رشد و توزیع درآمد، عدم ثبات اقتصادی، امکانات بهداشتی، آموزش و سایر خدمات اجتماعی، شیوه زندگی همچون تنش و سایر عوامل که اخیراً ملحوظ شده اند تعیین می شود. بعضی از برخوردهای بهداشتی و جهانی شدن میتواند مثبت ارزیابی شود مانند پزشکی که از راه دور می تواند به پیش بینی خدمات در مناطق تحت کنترل از راه دور کمک کند ولی پزشکی از راه دور به سرمایه گذاری در امور تجهیزات ارتباطات زیر ساختاری و آموزش پرسنل که می تواند به عنوان جنبه های منفی اثرات اقتصادی و بهداشتی تلقی شوند نیازمند است.پزشکی از راه دور اثرجمعی (مثبت و منفی) با خود دارد. قانون بین الملل نقش کلیدی در کنترل و مراقبت بیماری های مسری در جهان داشته است. در قرن نوزدهم حقوق بین الملل نقش بارزی در هماهنگ سازی و یکسان نمودن مقررات قرنطینه در کشورهای اروپایی ، تسهیل انتقال اطلاعات بیماری ها و روش های انتقال آن ها ، تاسیس سازمان های بین المللی سلامت و همین طور استاندارد کردن مراقبت های بهداشتی داشته است. امروزه با تغییرشکل بیماری های عفونی و تغییر شیوه زندگی مردم و نزدیک شدن مردم با افزایش مسافرت های هوایی ، بیماری های مسری به شکل بین المللی و فرا مرزی در آمده اند و قانون های الزام آور و قوانین نرم تصویب شده در نهادهای چند جانبه بین المللی مثل سازمان بهداشت جهانی ، سازمان تجارت جهانی ، سازمان غذا و کشاورزی می تواند کمک شایانی در نظارت و کنترل بیماری های مسری داشته باشد. با جهانی شدن بهداشت عمومی از حقوق بین الملل می توان به عنوان یک ابزار ضروری در نظارت بهداشت جهانی و کاهش آسیب پذیری انسان و مرگ ومیربه کار گرفته شود. از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی ، از آنجا که دولت ها معاهده های بین المللی را می پذیرند، ملزم هستند تا بالاترین استانداردهای سلامت جسمی و ذهنی را برای شهروندان خود فراهم کنند. پیشگیری و کنترل بیماری های واگیر نیازمند آن است که دولت ها، سیاستگذاری های شفاف و فوری در این خصوص وضع نمایند. با توجه به اینکه قوانین حقوق بشری تعهدی الزام آور برای دولت ها بوده و کوتاهی از این موارد نقض تعهدات آن ها به شمار می آید، از این رو آن ها می بایست در زمینه کنترل، پیشگیری و درمان کلیه بیماری ها از جلمه بیماری های واگیردار از راه تسهیل دسترسی به امکانات درمانی و بهداشتی برای همگان اقدام نمایند. مقررات بین المللی بهداشت درواقع اهرمی است که برای ایجاد نظام مراقبت مرزی پویا به کار میرود. این روش با ایجاد یک سیستم مراقبت مرزی پویا ، قابلیت آشکار سازی بیماریهای خطرناک (مشمول مراقبت بهداشتی) و هشدار (گزارش دهی) سریع را بوجود می آورد. تا کنون با حمایت سازمان بهداشت جهانی ۱۹۴ کشور در مقررات بین المللی بهداشت عضویت یافته اند.