مبارزه با قاچاقچیان دارو - تحلیل کیفری قاچاق داروهای تاریخ مصرف گذشته و تقلبی در ایران

پدیده قاچاق از دیرباز تاکنون همواره به عنوان یک حرفه کاذب و پردرآمد و در عین حال آسان و کم هزینه برای عده ای سوداگر مطرح بوده است. قاچاق کالا پدیدهای است اقتصادی که از گذشته، وجود داشته و دولتها همواره، با دید بزه به آن نگریسته و بیش از آنکه به حل ریشه ای آن از طریق اصلاح سیستم اقتصادی خود بیندیشند، به فکر مبارزه با آن به عنوان یک جرم همانند دیگر جرایم بوده اند، غافل از آنکه در بسیاری از موارد نمی توان با جرم انگاری در مبارزه با آن به نتیجه مطلوب رسید. وسعت ابعاد و دامنه قاچاق کالا در طول تاریخ و سرزمین های گوناگون، به حدی بوده که در منابع گوناگون برای به تصویر کشیدن ماهیت و آثار آن از ا صطلاحاتی مانند اقتصاد پنهان ،اقتصاد سیاه ، اقتصاد سایه ، اقتصاد زیرزمینی و مانند آن استفاده شده است (محسنی، ۱۳۹۲، ص ۲۵). طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی ، تخمین زده می شود که ۷ الی ۱۰ درصد داروهای موجود در بازارهای جهان تقلبی باشد. ولی این رقم در کشورهای فقیرتر و در حال توسعه به ۹۰ درصد هم می رسد. تقلب دارویی عبارت از استفاده از نام تجاری فرآورده های دارویی بدون اخذ مجوز سازنده اصلی آن دارو می باشد. هر فرآورده ای که میزان ترکیبات فعال آن از حد لازم کمتر باشد نیز به عنوان داروی تقلبی مطرح است. بازار تقلبات دارویی به علت وسعت زیاد و پنهانی بودن به صورت دقیق قابل بررسی و ارزیابی نیست و فقط به صورت تقریبی می توان محاسباتی بر اساس موارد کشف شده انجام داد. تقلب اکثرأ در محصولاتی انجام می گیرد که نمونه واقعی آن گرانتر از نمونه جعلی بوده و منافع ریالی برای تولید کننده یا وارد کننده آن زیاد باشد.