دیوان کامل خواجوی کرمانی

با مقدمه: حسن انوری

خواجوی کرمانی در تکامل غزل فارسی سهمی بزرگ دارد. خواجو از یکسو توانسته میراث ادبی گذشتگان را به خوبی دریابد و از آن به شدت اثر پذیرد و از دیگرسو بتواند در آیندگان شاید با شدتی بیشتر اثر بگذارد. تأثیر منوچهری دامغانی، فرخی سیستانی، سنائی، انوری، خاقانی، کمال الدین اسماعیل و برخی دیگر از پیشینیان را در قصاید او میتوان دید. در غزل بیشتر از همه از سعدی اثر پذیرفته است؛ برخی از غزلهای او را استقبال کرده و تعدادی از مصاریع او را در میان شعر خود آورده و بسیاری از مضامین شعر او را با بیان دیگر یا عیناً تکرار کرده است. وی از شاعران عهد مغول و معاصر سعدی شیرازی بوده است و آثاری در مدح سلاطین منطقه فارس در کارنامه خود دارد. از خواجوی کرمانی آثار زیادی برجای مانده است که مضامین و محتوای آنها عموما متفاوت میباشند. بیشتر این آثار منظوم هستند. دیوان او شامل قصاید، غزلیات، قطعات، ترجیعات و رباعیات است که به دو بخش صنایع الکمال و بدایع الجمال تقسیم میشود.