زن آرمانی، زن فتانه

بررسی تطبیقی جایگاه زن در ادبیات فارسی

ادبیات داستانی در مقیاسی جهانی همواره از رنگ و بویی مردسالارانه برخوردار بوده است تا برای پرسش‌های خود در مورد هویت انسان از طریق تبیین جایگاه زن پاسخی مناسب پیدا کند. حاصل چنین رویکردی این بود که زن در ادبیات از دو وجهه‌ی آرمانی (موافق با امیال مرد) و فتانه (مخالف خواسته‌های مرد) برخوردار شد و بسیاری این‌گونه پنداشتند که این دو وجهه در حقیقت بازتابی است از جایگاه حقیقی زن در اجتماع. حال آنکه شخصیت‌های داستانی عروسک‌هایی کاغذی بیش نیستند. عروسک‌هایی که حیات و مرگشان در گرو خواست راوی/ نویسنده است. با مطالعه نحوه بازنمایی و عملکرد زن، و تلاش در تبیین جایگاه او در چند اثر از مجموعه آثار دو تن از برجسته‌ترین نویسندگان ایران، نظامی و صادق هدایت، هدفی دنبال می‌شود که عبارت است از بررسی این آثار از دیدگاه نشانه‌شناختی و با استفاده از ابزارهای نوین نقد ادبی، به منظور راه یافتن به کنه اثر و آشکار نمودن پاره‌ای از ناگفته‌ها