تاریخ بیهقی - جلد 1

عرض سلام و خسته نباشید. از وقتی که سرور سایت رو عوض کردید کلا سیستم سایت مخصوصا بخش جستجو به هم ریخته. گفتیم که فکر نکنید متوجه نشدیم :-):-):-)

با سلام
بسیار مشعوف شدم از خواندن مطالب عالمانه دوستان.جزومعدود نظراتی بود که خاصه در خصوص یک کتاب نوشته شده بود ومباحث علمی و نظری دقیقی بیان شده بود وفقط به خود کتاب و مطالب آن با دید علمی از ازروی آگاهی وبدونه هیچ غرضی پرداخته شده است.
متاسفانه بسیاری از افراد در مورد کتابها اطلاعات کمی دارند وهمچنین بحثهای غیر علمی وخارج از منظور نظر این سایت وزین کتابناک میکنند.بحثهای بیشتر سیاسی و اجتماعی روز و غیره که جایی در این سایت ندارد
بازم ممنونم که باعث راهنمایی و آگاهی دقیق دیگر خوانندگان میشوید البته بنده نوعی هم دستی برآتش دارم بنابراین دقیقا متوجه درستی مطالب دوستان میشوم
یا حق

سپاسگزار از شما به خاطر تاریخچه ای که شرح دادید. چنانکه فرمودید از میان چاپ های موجود چاپ فیاض چاپ معیار است. بنده به همراه چند دوست، اخیرا مشغول تطبیق این دو نسخه چاپی با هم هستیم و نکات جالبی درباره این تصحیح جدید یافته ایم. اگر دوستان دیگری تصحیح یاحقی سیدی را خوانده اند، مایلم نظرشان را درباره این تصحیح جدید بدانم.
[quote='yekii'](۳
چاپ های تاریخ بیهقی :
۱- قدیم‌ترین چاپ تاریخ بیهقی در سال ۱۸۶۴ م. در کلکته صورت گرفته که به همت خاورشناس و محققی انگلیسی به نام مورلی ( morly ) از روی چند نسخه خطی تهیه شد. این چاپ از حیث صنعت چاپ از قبیل تجزیه کلمات و رعایت منظم فواصل آن‌ها و روشنی و خوانایی و مخصوصاً حفظ رسم الخط ثابتی دارد.
۲- در ایران و در سال ۱۳۰۵ هجری برای اولین بار تاریخ بیهقی در تهران به تصحیح و تحشیه « استاد سید احمد ادیب پیشاوری » بصورت چاپ سنگی منتشر گردید . این چاپ علاوه بر قطع، خط و صحافی خوبی که داراست از حواشی و یادداشت های غنی‌ای برخوردار است، که از منظری نمونه‌ای از سلیقه و نشانه اهتمام بانیان آن به شمار میرود .
۳- چاپ سوم تاریخ بیهقی توسط « استاد سعید نفیسی » [ کتاب حاضر ] در سال ۱۳۱۹ هجری منتشر گردید. و استاد نفیسی تا سال ۱۳۲۳ آن را در سه مجلد در تهران وارد بازار کرد. این اقدام در زمره نخستین کوشش‌ها برای توجه و نگاهی محققانه به تاریخ بیهقی است.
۴- دکتر علی اکبر فیاض و دکتر قاسم غنی به سال ۱۳۲۴ شمسی چاپی با فهرست اسامی اشخاص، امکنه، قبایل و فهرست کتب مذکور در بیهقی و همچنین فهرست عناوین کتاب و فهرست موضوعات حواشی از تاریخ بیهقی ارائه کردند. این چاپ از روی چهار نسخه به طبع رسید: الف ـ نسخه چاپی کلکته. ب ـ نسخه چاپی مرحوم ادیب. ج ـ نسخه خطی متعلق به مدرسه فاضلیه مشهد. چ ـ نسخه خطی متعلق به کتابخانه مجلس شورای ملی. البته طرح تهیه این کتاب بوسیله وزارت معارف به آقایان دکتر فیاض و دکتر غنی بعنوان کتاب درسی برای دبیرستان ها پیشنهاد گردید.
۵- پس از این چاپ ، چاپ بهتر و منقح تری از تاریخ بیهقی در سال ۱۳۵۰ شمسی به تصحیح دکتر علی اکبر فیاض در دانشگاه مشهد انجام گرفت، که می‌توان گفت هنوز از جامع‌ترین و دقیق‌ترین آن‌هاست. این چاپ دارای حواشی بسیار با ارزش، فهرست‌های اسامی اشخاص، امکنه و قبایل و علاوه بر آن‌ها، ملحقات و تعلیقات بسیار است.
۶- چاپ دیگری از کتاب تاریخ بیهقی توسط دکتر خطیب رهبر و در سه جلد منتشر شده است که بر اساس چاپ تصحیح دکتر فیاض صورت گرفته و باید گفت که بیشتر چاپی دانشجویی و برای استفاده دانشجویان صورت گرفته است .مؤلف، علاوه بر استفاده از حواشی آن، فهرست‌هایی از آیات، احادیث و اخبار و فهرستی از امثال و حکم، قوافی اشعار و برخی از قاعده‌های دستوری و همچنین فهرستی از مآخذ و فهرست تفصیلی بیشتر عنوانهای صفحات کتاب را نیز بدان افزوده است.
۷- در سال ۱۳۸۸ تصحیح ، شرح و چاپ ارزشمند و منقح دیگری از تاریخ بیهقی و در ۲ مجلد توسط دکتر محمدجعفر یاحقی و مهدی سیدی به کمک نسخه‌های جدید و تجدید نظر در نسخ‌های پیشین انجام شده و توسط انتشارات سخن وارد بازار گردید . از مزایای مهم این شرح و تصحیح غیر از روش کار و نسخه های مهم ، فهارس و نمایه‌های گوناگون باید از مقدمه ای ارزشمند یاد کرد که در ۱۵۰ صفحه بوده و حاوی نکات ارزشمندی در زندگی بیهقی می باشد .[/quote]

عرض ادب و احترام
(۱
تاریخ بیهقی از مهمترین و ارزشمند ترین آثاری است که از دیدگاههای مختلف تاریخی ، ادبی و حتی شیوه های تاریخ نگاری قابل توجه و بررسی است و سال هاست که مورد توجه صاحبنظران و محافل آکادمیک داخل وخارج از ایران قرار گرفته است.
تاریخ بیهقی کتابی است که نه تنها مولود عصر خویش است، بلکه معرف گویای زمانه خود نیز هست . کتابی که به گفته ی استاد غلامحسین یوسفی نتیجه ی اندیشه ی ژرف و عمیق بزرگ مردی چونان بیهقی است.
در زمینه تاریخ ایران، کتب بسیاری وجود دارد. در این میان تاریخ بیهقی از جمله کتب تاریخی است که نثر زیبا و ادیبانه نویسنده‌اش، ارزش این اثر را از جنبه تاریخی به عرصه ادبی هم کشانده است.
(۲

از دیدگاه تاریخ‌نگاری ، تاریخ بیهقی نمودار یک دگرگونی و انتقال از مرحله تاریخ‌نگاری اسلامی ـ عربی به تاریخ‌نگاری اسلامی-ایرانی است .
در این مرحله، مورخین ایرانی نگارش عمومی و خاندانی و دیگر انواع آن را به زبان فارسی آغاز کردند. پیش از پیدایش حکومت‌های ایرانی در شرق ایران اسلامی هیچ اثر تاریخی به زبان فارسی نوشته نشد و تاریخ بلعمی نوشته ابوعلی بلعمی که ترجمه‌گونه‌ای از تاریخ طبری است، تنها اثر مهم از این نوع به شمار می آید .
برای مثال در آثاری مانند زین الاخبار گردیزی و شاهنامه، تاریخ ایران به وسیله افسانه، اسطوره یا حماسه رقم می‌خورد و از این روی این شاعران، اسطوره‌سازان یا حماسه‌پردازان (ایرانی) و نقالان بودند که به جای مورخان تاریخ سرزمین ایران را روایت می‌کردند. کتاب هایی مانند تاریخ‌ طبری و بلعمی اگرچه دارای ابعاد تاریخ‌نگاری اند اما وجه اسطوره‌ای در آنها سرآمد بود.

(۳
چاپ های تاریخ بیهقی :
۱- قدیم‌ترین چاپ تاریخ بیهقی در سال ۱۸۶۴ م. در کلکته صورت گرفته که به همت خاورشناس و محققی انگلیسی به نام مورلی ( morly ) از روی چند نسخه خطی تهیه شد. این چاپ از حیث صنعت چاپ از قبیل تجزیه کلمات و رعایت منظم فواصل آن‌ها و روشنی و خوانایی و مخصوصاً حفظ رسم الخط ثابتی دارد.
۲- در ایران و در سال ۱۳۰۵ هجری برای اولین بار تاریخ بیهقی در تهران به تصحیح و تحشیه « استاد سید احمد ادیب پیشاوری » بصورت چاپ سنگی منتشر گردید . این چاپ علاوه بر قطع، خط و صحافی خوبی که داراست از حواشی و یادداشت های غنی‌ای برخوردار است، که از منظری نمونه‌ای از سلیقه و نشانه اهتمام بانیان آن به شمار میرود .
۳- چاپ سوم تاریخ بیهقی توسط « استاد سعید نفیسی » [ کتاب حاضر ] در سال ۱۳۱۹ هجری منتشر گردید. و استاد نفیسی تا سال ۱۳۲۳ آن را در سه مجلد در تهران وارد بازار کرد. این اقدام در زمره نخستین کوشش‌ها برای توجه و نگاهی محققانه به تاریخ بیهقی است.
۴- دکتر علی اکبر فیاض و دکتر قاسم غنی به سال ۱۳۲۴ شمسی چاپی با فهرست اسامی اشخاص، امکنه، قبایل و فهرست کتب مذکور در بیهقی و همچنین فهرست عناوین کتاب و فهرست موضوعات حواشی از تاریخ بیهقی ارائه کردند. این چاپ از روی چهار نسخه به طبع رسید: الف ـ نسخه چاپی کلکته. ب ـ نسخه چاپی مرحوم ادیب. ج ـ نسخه خطی متعلق به مدرسه فاضلیه مشهد. چ ـ نسخه خطی متعلق به کتابخانه مجلس شورای ملی. البته طرح تهیه این کتاب بوسیله وزارت معارف به آقایان دکتر فیاض و دکتر غنی بعنوان کتاب درسی برای دبیرستان ها پیشنهاد گردید.
۵- پس از این چاپ ، چاپ بهتر و منقح تری از تاریخ بیهقی در سال ۱۳۵۰ شمسی به تصحیح دکتر علی اکبر فیاض در دانشگاه مشهد انجام گرفت، که می‌توان گفت هنوز از جامع‌ترین و دقیق‌ترین آن‌هاست. این چاپ دارای حواشی بسیار با ارزش، فهرست‌های اسامی اشخاص، امکنه و قبایل و علاوه بر آن‌ها، ملحقات و تعلیقات بسیار است.
۶- چاپ دیگری از کتاب تاریخ بیهقی توسط دکتر خطیب رهبر و در سه جلد منتشر شده است که بر اساس چاپ تصحیح دکتر فیاض صورت گرفته و باید گفت که بیشتر چاپی دانشجویی و برای استفاده دانشجویان صورت گرفته است .مؤلف، علاوه بر استفاده از حواشی آن، فهرست‌هایی از آیات، احادیث و اخبار و فهرستی از امثال و حکم، قوافی اشعار و برخی از قاعده‌های دستوری و همچنین فهرستی از مآخذ و فهرست تفصیلی بیشتر عنوانهای صفحات کتاب را نیز بدان افزوده است.
۷- در سال ۱۳۸۸ تصحیح ، شرح و چاپ ارزشمند و منقح دیگری از تاریخ بیهقی و در ۲ مجلد توسط دکتر محمدجعفر یاحقی و مهدی سیدی به کمک نسخه‌های جدید و تجدید نظر در نسخ‌های پیشین انجام شده و توسط انتشارات سخن وارد بازار گردید . از مزایای مهم این شرح و تصحیح غیر از روش کار و نسخه های مهم ، فهارس و نمایه‌های گوناگون باید از مقدمه ای ارزشمند یاد کرد که در ۱۵۰ صفحه بوده و حاوی نکات ارزشمندی در زندگی بیهقی می باشد .

۴)
کتاب تاریخ بیهقی تصحیح استاد سعید نفیسی در ۳ مجلد تهیه و چاپ شده که مجلد های اول و دوم آن تا صفحه ۸۸۰ اختصاص به متن کتاب داشته و بقیه ی مجلد سوم دربرگیرنده ی توضیحات و تعلیقات مترتب بر متن اصلی کتاب است .
البته استاد نفیسی از تعلیقات کتاب تاریخ بیهقی تصحیح استاد « ادیب پیشاوری » هرجا که مورد قبول و وجهه نظر ایشان بوده استفاده کرده و آنها را در کتاب خود آورده است .
همانطوری که پیشتر گفته شد استاد نفیسی برای تصحیح این کتاب ارزشمند چند سال از عمر پُر برکت خود را صرف و از نسخه های مهمی مانند : نسخه ی کلکته ، تهران ، مجلس شورای ملی ، و چندین نسخه متعلق به کتابخانه های شخصی که تا آن زمان در دسترس و شناخته شده بود استفاده نمود . اگرچه اهمیت این تصحیح و چاپ مرهون ژرف اندیشی ، امعان نظر ، دقت علمی و اندیشه ی عالمانه ی استاد سعید نفیسی است .
فرجام سخن اینکه :
سپاس بیکران خود را تقدیم و نثار سرکار خانم « هانیه » و دیگر دوستان و عزیزان فرهیخته ی سایت کتابناک می نمایم که سال هاست وقت شریف و ارزشمند خود را صرف اسکن و آپلود کتاب و گسترش فرهنگ کتابخوانی و ارتقاء سطح علمی و فرهنگی جامعه ایران نموده و هیچ انتظار و چشمداشتی نیز از کسی ندارند ، نما. بزرگانی که اسطوره های کمال و آرکی تایپ های دانش و زیبایی اند . و من صمیمانه آنها را تعظیم و تقدیس می نمایم

تاریخ بیهقی یکی از معتبرترین و مطمئن ترین کتب تاریخی ادبیات فارسی ماست . به دلایل بسیار متقن و زیاد از جمله حضور پیوسته خود بیهقی در ییشتر ماجراها چون منشی دبیر خانه بوده و دوم این که در نوشتار خود کاملاً صداقت و حقیقت را حفظ نموده و این که در توضیحات خود هیچ وقت نظرات شخصی خود را اعمال ننموده است . به این دلیل معتبر ترین منبع برای آشنایی با تاریخ دوره غزنویان می باشد . البته به خاطر نوشتار زیبا و ایجاز و اختصاری که در متن به کار برده و نیز به خاطر انتخاب واژگان فارسی سره و همآاهنگ در کنار یکدیگر گیرایی و جذابیت کتاب را از نظر ادبی بالا برده است و چون به صورت داستان مطرح شده جذابیت پنهانی در کتاب نهفته است که باعث ادامه کتاب توسط خواننده می شود .

زیباترین و دلنشین ترین متن کلاسیک تاریخی، که مناسبات انسانی را ظریف تر از صدها شعر و رمان ترسیم کرده است. هزارهزار افسوس که تنها پاره ای از آن باقی مانده و بیشتر آن از بین رفته است.