فوائد الفواد ملفوظات خواجه نظام الدین اولیا بدایونی

به کوشش: محسن کیانی

کتاب فوائد الفواد ملفوظات خواجه نظام‌الدین اولیاء بدایونی، تالیف خواجه حسن دهلوی، یک مجموعه گسترده و پرارزش فرهنگ بشری است، که قسمت فراوانی از آن در ارتباط با مطالب دینی و مذهبی است. رشته‌ای از این بخشِ معنوی هم مربوط است به بیان حالات، گفتار، آموزش‌ها و ارشادات پیران صوفی و مشایخ طریقت است، که معمولاً بر پایه قرآن و حدیث و مطالب عرفانی قرار دارد.
شرح برخی از مکاشفات و خوارق عادات مشایخ، در این مجموعه گسترده و پرارزش فرهنگ بشری، نیز گنجانیده شده، که مربوط است به اسرار و رموزی که در حال اتصال نفس به مبادی عالیه بر قلب اولیاء راستین و وارسته مکشوف می‌گردد. و در اصطلاح عرفانی بدان‌ها کرامات گفته می‌شود و برای باور داشت آن‌ها نیز با توجه به عمل آصف بن برخیا، مستندی قرآنی جُسته شده است.
معمول این است که بخشی از تصویر وضع زندگی و شیوه رفتار و کردار افراد جامعه، در هر مقطعی از زمان، در قالب گفته‌ها و نوشته‌ها قرار می‌گیرد. در این میان نوشته‌ها از گفته‌ها مهمتر است، زیرا این بخش از آثارِ فرهنگِ اجتماعی پایدارتر بوده، و از آن جهت که به قید کتابت درآمده، می‌تواند در طول قرن‌ها، در اختیار نسل‌های بعدی قرار گرفته و تجربه‌های زیستی گذشتگان را به آیندگان انتقال دهد و مورد استفاده قرار گیرد.
نثر کتاب فوائد الفواد ملفوظات خواجه نظام‌الدین اولیاء بدایونی همانند دیگر کتاب‌های عرفانی، که از مختصات نوشته‌های اهل طریقت است، نثری ساده و روان بوده و قابل فهم برای همگان است. این کتاب به سبب نیاز منطقه‌ای، بارها در شبه قاره هند چاپ و منتشر گردیده است، امّا در حال حاضر به سبب آنکه مردم منطقه با زبان فارسی آشنائی لازم را ندارند، دیگر چاپ و منتشر نمی‌شود.