سانسور: تحلیلی بر سانسور کتاب در دوره پهلوی دوم

بعله، متاسفانه اینطوری به نظر میرسه و موجب میشه که کمتر در زیر کتاب‌ها نظر داد.

حذف برخی مقدمات و تعاریف ابتدایی مندرج در پایان نامه ها، و بعد تبدیل به کتاب امری متداوله، لزوما به علت اعمال سانسور آنطور که دوستان گمان کرده‌اند نیست.(توضیح واضحات!)
هوشنگ ابتهاج (سایه)شاعر مارکسیستِ معترض پیش از انقلاب که از قضا پس از انقلاب نیز به زندان افتاد و حتی تا پای اعدام هم رفت، در خاطراتش می‌گوید:
-وضعیت سانسور قبل از انقلاب چطور بود؟
خیلی بد، یه چیز عجیب و غریبی بود. مدت‌ها شعری نمی‌تونستم چاپ کنم. بعضی ممنوع‌القلم و عده‌ای هم ممنوع‌الاسم بودن. اصلا باورکردنی نیست؛ تو یک دوره اصلا کلماتی ممنوع شده بود؛ مثلا گل سرخ و جنگل ممنوع شده بود. اگه در شعری گل سرخ یا جنگل می‌اومد اجازه چاپ پیدا نمی‌کرد. شما حتی اگه شعر حافظ رو می‌خوندید که کلمه گل سرخ توش باشه، سانسور می‌شد. شاید برای شما باورکردنی نباشه! به‌خصوص بعد از داستان(اعدام) گل‌سرخی که دیگه حرام بود.
یه روز کسرایی به من تلفن کرد و ناراحتی و عصبی که این چه وضعیه و دیگه چی‌کار میشه کرد؟ گفتم: باز چیه سیا؟ گفت: دیگه لغت جنگل رو نمیشه تو شعر آورد، این چه وضعیه! گفتم غصه نخور سیا! شعر فارسی انقدر امکانات داره که هر مشکلی رو حل میکنه. گفت: یعنی چی؟
گفتم: جنگل یعنی یک جای پر از درخت دیگه حالا اگه یک آینه بالای جنگل بگیریم و عکس جنگل رو در آینه ببینیم و وصف کنیم دیگه لازم نیست اسم جنگل رو ببریم. آیینه‌ای به بزرگی آسمان داریم. تو میتونی آسمانی رو وصف کنی که پر از سبزی و شاخه و برگ و اینا باشه.
دیدم غش‌غش پای تلفن می‌خندد.
پیر پرنیان اندیش(خاطرات سایه)