24 شهریور: درگذشت عبدالحسین زرین کوب
24 شهریور 1392 - 05:27
دکتر عبدالحسین زرین کوب(متولد 27 اسفند 1301 بروجرد – درگذشت 24 شهریور 1378 تهران) ، شخصیتی است که حوزۀ فعالیت های پژوهشی او علاوه بر ادبیات ؛ تاریخ ، فلسفه و علوم انسانی دیگر را نیز شامل می شود . وی درپس عمری مطالعه ، در کتابخانه کوچک خود آثار بزرگی را پدید آورد . تجربه او علاوه بر خوب دیدن جهان ، سفر به سرزمین هایی است که هر یک دارای فرهنگ ، مردم و گونه های متفاوت اندیشه اند . حسی که زرین کوب به مطالعه داشت ، باعث شد تا نیمی از عمرش در کتابخانه ها بگذرد ؛ یا کتابخانه شخصی اش در خانه ، یا کتابخانه های عمومی دانشگاه ها و ...
مطالعه متون کهن فارسی ، یکی از عشق های زرین کوب است که تا دم مرگ در دلش جریان داشت و در کنار آن ، فراگیری زبان هایی چون فرانسه ، انگلیسی ، اسپانیایی و عربی این امکان را برای او پدید می آورد تا به صورت مستقیم با اندیشه های اندیشمندان هم عصر و متقدم خود آشنا شود . احترام او به اساطیر یونان و نوشته های یونانیان به همان اندازه عشق و احترام به ادبیات پارسی بود . اما در عین حال ، ضمن مقایسه متونی چون شاهنامه با این آثار ، اعتقاد داشت ادیبان پیشین ما از ادیبان دیگر کشورها چیزی کم ندارند و به همان اندازه می توانند مطرح باشند . فهم دقیق و حس زیبای او در درک اشعار مولانا ، خاقانی ، حافظ و ... ستودنی و قابل تقدیر است . فهم و حسی که در کتاب هایی چون سرّ نی ، بحر در کوزه ، از کوچه رندان ، فرار از مدرسه و ... جلوه گر شده است . برگزاری جلسات هفتگی ادبی نیز از جمله دل مشغولی های دکتر زرین کوب بود که برای آشنایی و بالندگی نوقلمان و دانشجویان تشکیل می شد .
نوع دید او به هر قضیه ، اعم از ادبی ، فلسفی یا تاریخی ، تحلیل گرانه است و این تحلیل ، سرچشمه در تجربه دیرسال زرین کوب دارد . کودکی او در زادگاهش بروجرد توأم با وقایع سیاسی و تاریخی و جوانی اش با جنگ جهانی دوم گره خورد . وی درباره تاریخ اعتقاد دارد : « نه آینه عبرت است ، نه کارنامه جهل و جنایت . کسانی که با آن چنین شوخی هایی کرده اند ، در حقیقت خواسته اند بعضی از کسانی را که در تاریخ ، نام و آوازه یافته اند ، دست بیاندازند یا ستایش و نکوهش کنند . تاریخ راستین ، سرگذشت زندگی انسان است ؛ سرگذشت زندگی انسان هایی است که زندگی کرده اند و حتی در آن راه مرده اند . اما آن چه برای مورخ اهمیت دارد ، آن نیست که این انسان ها چگونه مرده اند ، آن است که اینها چگونه زیسته اند .» و به همین دلیل است که در بیشتر کتاب های تاریخی اش چنین اعتقادی را مطرح و درباره آدم ها اعمال کرده است .
در ترجمه نیز ، زرین کوب جزو پیشروان بود . چون در زمانی زیسته بود که میل فراگیری و دریافت اندیشه دیگر ملت ها در کمتر کسی وجود داشت ، به ویژه آن که بخواهد برای رسیدن به این هدف یک کتاب را نیز ترجمه کند .