جمال عبدالناصر

(1918 - 1970 م)

جمال عبدالناصر سیاستمدار مصری بود، که از ۱۹۵۶ تا هنگام مرگش در ۱۹۷۰ به عنوان دومین رییس جمهور ‏مصر فعالیت کرد. او رهبر انقلاب ۱۹۵۲ مصر بود، که منجر به سرنگونی پادشاهی خاندان محمد علی شد. او ‏در سال بعد قانون اصلاح ارضی (کشاورزی) را اجرا کرد. ناصر در سال ۱۹۵۴، هنگامی که ترور او به دست ‏یکی از اعضای اخوان المسلمین ناکام شد، به این سازمان یورش برد. وی اولین رییس جمهور مصر، محمد ‏نجیب را در حبس خانگی قرار داد و خود به جای او نشست. او در همه پرسی ۲۳ جنوری ۱۹۵۶، رسماً رییس ‏جمهور شد. ‏ پس از ملی کردن کانال سویز و پیروزی سیاسی، ناصر در بحران سویز محبوبیت او هم در مصر و هم در جهان ‏عرب، به طور چشمگیری افزایش پیدا کرد. در سایه این پیروزی و محبوبیت، درخواست ها برای یکپارچگی ‏عربی تحت رهبری او افزایش یافت، که منجر به ایجاد جمهوری متحده عربی (۱۹۵۸ – ۱۹۶۱) از اتحاد میان ‏مصر و سوریه گردید. در سال ۱۹۶۲، ناصر توانست چند طرح سوسیالیستی نوسازی را به اجرا درآورد. ‏هرچند شکست هایی در پروژه یکپارچگی عربی (مانند جدایی سوریه از مصر) رخ داد، اما با آغاز سال ۱۹۶۳، ‏هوادارانش در چند کشور عربی به قدرت رسیدند. این زمانی بود، که او درگیر جنگ داخلی یمن شده بود. ناصر ‏اجازه شرکت مخالفان در انتخابات را صادر نکرد و دور دوم ریاست جمهوری را در مارس ۱۹۶۵ بدون آنان ‏آغاز کرد. اما پس از پیروزی در انتخابات به دلیل شکست مصر در جنگ شش روزه ۱۹۶۷، استعفا داد، ولی با ‏فشار راهپیمایی های مردمی که خواستار تداوم ریاست جمهوری وی بودند، از این تصمیم منصرف شد و به ‏خواسته راهپیمایان تن داد. ‏ ناصر از اوایل ۱۹۶۷، خود را به نخست وزیری منصوب کرد و برای بازپسگیری سرزمین های از دست رفته ‏مصر در جنگ شش روزه، جنگ فرسایشی را در پیش گرفت. او ضمن سیاست زدایی از ارتش مصر، چند ‏اصلاحیه برای آزادی سیاسی اجرا کرد. سرانجام ناصر پس از پایان جلسه سران اتحادیه کشورهای عرب در ‏‏۱۹۷۰، بر اثر سکته قلبی، درگذشت. با مرگ وی، غم و اندوه جهان عرب را فراگرفته بود. در مراسم تشییع ‏جنازه اش در قاهره، پنج میلیون تن شرکت کردند. ‏ ناصر امروزه نیز در جهان عرب به دلیل گام هایش در زمینه های عدالت اجتماعی، یکپارچگی جهان عرب و ‏سیاست های ضد امپریالیزم، شخصیتی بارز به شمار میرود. دوره ریاست جمهوری وی، باعث رونق فرهنگ ‏مصر شده و در آن زمان چند پروژه بزرگ اقتصادی مثل سد اسوان و شهر حلوان به بهره برداری سپرده شد. ‏منتقدان ناصر مواردی نظیر دیکتاتوری، فساد، بی کفایتی، نقض حقوق بشر و چیرگی نظامی او بر ادارات ‏سیاسی را که الگوی دیگر دولت های مصر نیز شد، برشمرده اند. ‏ فلسفه انقلاب مصر و فلسفه اسلام از جمله آثار این سیاستمدار مصری میباشند.‏