سید علاالدین محمد گلستانه

سید علاء الدین محمد گلستانه اصفهانی (متوفی ۱۱۰۰ ق)، مولف منهج الیقین فرزند شاه سید ابوتراب محمدعلی قاضی است. نسب شاه ابوتراب محمدعلی، با چندین واسطه به میر ابوالفضل، جد سادات گلستانه می‌رسد، از پدر علاء الدین گلستانه، همین اندازه اطلاع داریم که شاعری با تخلص «عصری»، وی را هجو نموده است. از تاریخ تولد سید علاء الدین، اطلاعی در دست نیست و از استادانش فقط علامه محمدباقر مجلسی را می‌شناسیم که با خاندان گلستانه، وصلت نیز داشته است. از ایام جوانی و تحصیل وی نیز اطلاعی در دست نیست؛ ولی در اواخر عمرش از عالمان موجه و مورد توجه مردم و حاکمان صفوی در اصفهان به شمار می‌رفته، به طوری که دو بار به وی سمت وزارت پیشنهاد شده؛ ولی وی از شدت پارسایی و تقوا، از پذیرش آن، خودداری ورزیده است. آن چنان که از کتب تاریخ عصر وی به دست می‌آید، وی در اصفهان، مشغول امورات شرعی و تبلیغ احکام دین بوده و روزگار خود را با شرح و تفسیر احادیث معصومان علیهم‌السّلام سپری می‌کرده است. میرزا عبدالله افندی، در ریاض العلماء، گلستانه را همدرس علامه مجلسی و پدر خودش می‌داند. گلستانه، علاوه بر آن شاگرد علامه محمدباقر مجلسی بوده و کتاب قواعد الاحکام علامه حلی را نیز نزد ایشان، قرائت نموده و مجلسی، در سال ۱۰۹۱ ق، برای وی علامت بلاغ نوشته است. علاوه بر آن، علامه مجلسی، داماد خانواده آنها نیز بوده است. در مصادر در این باره اختلاف است که آیا علامه مجلسی با خواهر وی یا با دختر خواهر وی ازدواج نموده است. گلستانه، بیشتر عمر علمی‌اش را در تفسیر آیات و شرح سخنان معصومان علیهم‌السّلام صرف نموده و همه آثار وی، در این دو موضوع است. روش وی در نگارش آثار، شیوه خطابی است و تعداد قابل توج از آثارش به فارسی نگاشته شده است تا عموم مردم بتوانند از آنها استفاده نمایند. از میان آثار وی، کتاب منهج الیقین و روضه العرفا و اربعین حدیث، به صورت چاپ سنگی منتشر شده و نسخ خطی سایر آثارش در کتاب خانه‌ها نگهداری می‌شوند. درباره محل دفن سید علاء الدین محمد گلستانه، اختلاف وجود دارد. مرحوم سید مصلح الدین مهدوی در کتاب مزارات اصفهان، در توصیف مقبره خواجه میرحسن می‌نویسد: در سمت شمال کوچه مسجد مصری، از متفرعات محله طوقچی، آثار قبرستان خرابه‌ای است و در اتاقی نیمه خراب، قبری است که به صورت سکوی بزرگی می‌باشد و نام مدفون در آن به نام حسن بن ابی عدنان، از بزرگان دانشمندان و عرفای قرن هشتم بوده و در شب پنجشنبه دهم رمضان المبارک سال ۷۸۸ ق، وفات یافته است. برخی از نویسندگان، قبر مرحوم علاء الدین محمد گلستانه، متوفا به سال ۱۱۰۰ ق، را نیز در همین محل می‌دانند.