مکتبی شیرازی

مکتبی شیرازی (متوفای حدود ۹۱۶ تا ۹۰۰ق)، متخلص به مکتبی، شاعر، از خمسه سرایان معروف در عهد خود در شیراز در اواخر قرن نهم و نیمه اول قرن دهم هجری قمری، لیلی و مجنون را به تقلید از نظامی گنجوی در ۲۱۶۰ بیت سرود. ولادت : او در «مسجدبردی» در شش کیلومتری غرب شیراز (قصرالدشت) زاده شد. تحصیلات : در مدارس شیراز سال‌ها به تحصیل دانش و فنون ادب پرداخته است. فعالیتها : سپس در زادگاه خود به مکتب‌داری مشغول شده و از این جهت تخلص خود را مکتبی گذاشته است. او به خراسان و هندوستان سفر کرد، در بازگشت به عربستان رفت و از صحرای نجد گذشت. از آثار او منظومه لیلی و مجنون که در سال ۸۹۵ هجری قمری به تقلید از نظامی در ۲۱۶۰ بیت سروده شده است، شهرت دارد. مثنوی دیگری از او در حدود ۲۰۰ بیت در تفسیر کلمات قصار علی بن ابی‌طالب در دست است. آثار دیگری نیز به وی نسبت داده‌اند. آرمگاه مکتبی در محل مکتب‌خانه خود در قصرالدشت شیراز قرار دارد. بنا بر نوشته محمد قزوینی، مکتبی شیرازی «شخصی است»، جامع فنون فضایل و کمالات که در علم موسیقی دستی توانا دارد، سازی مثل قانون تصنیف کرده است، لیلی و مجنون را در غایت زیبایی ساخته و این ابیات از یکی از مثنوی‌های خمسه اوست: بحر زمین آمد و کهسار موج آه از این قلزم بسیار موج کاین همه مردم که بر او می‌روند عاقبه الامر فرو می‌روند سخن سام میرزا صفوی، درباره ارتباط تخلّص مکتبی با شغل او، مکتب‌داری، هم پذیرفتنی است و احتمالا اطلاع اجمالی او از حکایات شاهنامه، آثار نظامی و عطار، مرزبان نامه و غیر آن، از همین جاست. آیا سال ۹۱۶ را که محمد صالح اصفهانی در شاهد صادق برای سال درگذشت مکتبی شیرازی گفته است، می‌توان پذیرفت، توجه به میزان اعتبار ترجمه مجالس النفائس و چگونگی سخن مترجم که وی را به مثابه شخصیتی در قید حیات معرفی می‌کند، آن را در محل تردید قرار می‌دهد. رده‌ها: شاعران اهل شیراز ، شاعران فارسی زبان سده ۱۰ (قمری) ، شاعران فارسی زبان سده ۹ (قمری)، شاعران مرد اهل ایران ، درگذشتگان ۹۰۰ (قمری) ،درگذشتگان ۱۴۹۵ (میلادی)