ملا احمد نراقی

(1150 - 1208 هـ.خ)

ملا احمد نراقی ۱۵ سال از ایّام نوجوانی و جوانی اش (حدود سال‌های ۱۱۹۰ تا ۱۲۰۵) را نزد پدرش تحصیل کرد که این دوران عمدهٔ تحصیلش است. پس از مدّت کوتاهی به خاطر هوش و استعداد سرشارش به مقام استادی نائل و در حوزهٔ علمیّه مشغول به تدریس شد. در سال ۱۲۱۲ همراه پدر به عراق رفته و هر دو نفر در درس آقا محمد باقر وحید بهبهانی شرکت نمودند. سپس به ایران (احتمالاً کاشان) بازگشتند. او پس از مدّتی مجدّداً به عراق (نجف و کربلا) بازگشت و پس مدّتی تحصیل، تدریس، تحقیق و تالیف به درجه اجتهاد رسید. امّا به دلیل وفات پدر (۱۲۰۹ ه‍.ق) به زادگاهش کاشان بازگشته و به جای پدرش مسوولیت اداره حوزه علمیه و تدریس در آنجا را به عهده گرفت. او در عهد فتحعلی شاه قاجار می‌زیست. «دوره قاجاریه از شگفت‌انگیزترین ادوار تاریخ ایران است. دوره‌ای است که قدرت های بزرگ جهان از اقصی نقاط دنیا به علل گوناگون چشم به آن دوخته بودند و ایران مرکزی شده بود که تمام قدرت ها دور آن دایره زده بودند». به طوری که به دلایلی دولت روسیه دو بار به ایران حمله کرد. ملا احمد نراقی در جنگ دوم با روسیه تزاری فرمان جهاد را صادر کرد و دسته‌ای از اهالی نیز به سرپرستی ملا احمد نراقی نزد فتحعلی‌شاه آمدند و به تظاهرات پرداختند. قبل از آن نیز در ۵ ذیحجه ۱۲۴۱ (۱۱ ژوئیه ۱۸۲۹) «آقا سید محمد مجتهد» همراه صد تن از روحانیون وارد سلطانیه شده بود.(حتی امپراتوری روس پس از رایزنی های فراوان با حکام ایران و هشدار از عواقب این جنگ، حاضر به بازبینی عهدنامه گلستان و صرف نظر از بخشی از متصرفات خود گردیدند) در نتیجه فرمان حمله صادر شد و در اثر این حمله که از ذیحجه ۱۲۴۱تا آخر محرم ۱۲۴۲ انجام گرفت تمام نواحی که مطابق «معاهده گلستان» تسلیم روس‌ها شده بود از جانب قوای ایران مجدداً پس گرفته شد. اگرچه این پایان جنگ نبود و امپراتوری تزار شکست سنگینی به ایران تحمیل کرد و ایران مجدداً مجبور به پذیرش عهدنامه ننگین دیگری به نام ترکمنچای گردید. مسجد آقابزرگ که برای نماز، تبلیغ و تدریس ملا مهدی نراقی دوم ساخته شد از زیباترین بناهای اسلامی به‌شمار می‌آید.