حسینعلی رزم آرا
(1272 - 1364 هـ.خ)
نویسنده و نظامی
مشخصات:
نام واقعی:
حسینعلی رزم آرا
سایر نامها:
افتخار نظام
تاریخ تولد:
1272/01/01 خورشیدی
تاریخ درگذشت:
1364/02/01 خورشیدی (92 سالگی)
محل تولد:
تهران
جنسیت:
مرد
ژانر:
جغرافیای نظامی و ارتش
زندگینامه
سرتیپ حسینعلی رزمآرا رئیس دایرهٔ جغرافیایی ارتش بود. گلزار مشاهیر فرزند سرهنگ حاجمحمد، در ۱۲۷۲ در تهران متولد شد. تحصیلات خود را در مدارس رشدیه، اقدسیه، الیانس فرانسه و مدرسهی قزاقخانه به اتمام رسانید و به درجهی افسری رسید. چندی هم در فرانسه علوم جغرافیای نظامی را تحصیل کرد. پس از بازگشت به ایران در قزاقخانه مشغول خدمت شد و در درجه سلطانی از احمدشاه لقب «افتخار نظام» گرفت. پس از کودتا در ۱۳۰۰ امتیاز مجلهی قشون را دریافت کرد و دو سالی آن مجله را انتشار میداد که حاوی اخبار نظامی و تعلیمات قشونی بود. در ۱۳۰۲ مجلهی قشون را به فرج الله بهرامی (دبیر اعظم) واگذار کرد و خود امتیاز مجلهی پهلوی را گرفت که هر دو هفته یکبار انتشار میداد. این نشریه نیز مانند مجلهی قشون، مجلهی خبری و تعلیماتی بود و مجموعا ۱۱۸ شماره منتشر شد. رزمآرا تدریجا مدارج نظامی را در طول زمان طی کرد و بعد از شهریور ۱۳۲۰ درجه سرتیپی گرفت و به ریاست اداره جغرافیایی ارتش منصوب شد. از اهم مشاغل وی در ارتش میتوان ریاست ستاد و معاونت و استادی دانشگاه جنگ را نام برد. وی مدتی هم ریاست ستاد لشکر خراسان را عهدهدار بود. وی در رشتهی تخصصی خود (جغرافیای نظامی) بسیار مطلع بود و تالیفات زیادی از خود باقی گذارد. از جمله ده جلد فرهنگ جغرافیائی ایران، راهنمای ایران، راهنمای تهران، طریقهی زندگی در جامعه را میتوان نام برد. وی صاحب اختراعاتی نیز بود مانند قبلهنما، سمتنمای نابینایان که مورد توجه علمای کشورهای خارج قرار گرفت. رزمآرا چندی عضو فرهنگستان ایران بود و در بسیاری از موسسات تحقیقاتی و علمی جهان مشارکت داشت. (تو ۱۲۷۲ ش)، نویسنده. ملقب به افتخار نظام. از آثار وی: «بوصله القبله، فتاوی و تقاریظ»؛ «راهنمای ایران»؛ «فرهنگ جغرافیای ایران»، به همکاری چند نفر از افسران ارتش؛ «قبلهنما»، «مرآت البلدان یا تشریح طبی»؛ «نجوم برای همه».[۱] مولف، محقق. تولد: ۱۲۷۲. درگذشت: اردیبهشت ۱۳۶۴. حسینعلی رزمآرا، فرزند محمد، تحصیلات خود را در دبستانهای رشیده، اقدسیه، الیانس فرانسه و دبیرستان نظام تهران گذراند. سپس از دانشکدهی علوم جغرافیایی فرانسه و دانشگاه جنگ تهران فارغالتحصل شد. وی به زبان فرانسوی و انگلیسی و روسی آشنایی داشت. حسینعلی رزمآرا از آبان ۱۳۲۷ تا مهر ۱۳۳۲ رییس دایرهی جغرافیایی ارتش بود. از جمله فعالیتهای وی در دورهی ریاست میتوان به موارد زیر اشاره نمود: چاپ و انتشار راهنمای ایران (۱۳۳۰) راهنمای تهران (۱۳۳۲) و راهنمای همدان، نقشهبرداری از شهر ری به مقیاس ۱ :۲۰۰۰ و شهر رشت، عکسبرداری هوایی و تهیهی نقشه از منطقهی جنگی لاجیم و بستر زاینده رود، تهیهی نقشههای برجسته از ایران و آذربایجان و فلات ایران و تهران و دماوند و منجیل و قافلان کوه و همدان و الوند. و از همهی اینها مهمتر در زمینهی جغرافیا تهیه و چاپ فرهنگ جغرافیایی ایران در یازده جلد (یک جلد برای استان مرکزی و ده جلد برای ده استان آن روز کشور). رزمآرا که قدیمیترین افسر نقشهبردار ایران به شمار میرفت، با وجود آن که نقشهبرداری را با روشهای قدیمی از وت، معلم آلمانی دارالفنون آموخته بود، در سال ۱۳۲۶ به مدت دو سال به اروپا رفت و در موسسهی جغرافیای ملی فرانسه به نوآموزی پرداخت و سخت تحت تاثیر روشهای جدید فوتوگرافی (تبدیل عکس هوایی به نقشه) واقع شد به طوری که پنج افسر نقشهبردار مجرب را برای نوآموزی به همان موسسهی فرستاد. او همچنین دو افسر دیگر را هم فرستاد که در برگشت به دایرهی جغرافیایی از لحاظ آموزشهای لازم به کارمندان فنی کمک برسانند. در نتیجه تلاشهای مستمر ایشان بود که بالاخره در سال ۱۳۳۱ دو دستگاه مولتی پلکس و یک دستگاه چاپ نقشه در دایرهی جغرافیایی ارتش به کار افتاد و تبدیل عکس به نقشه که جهشی بزرگ در امر نقشهبرداری به شمار میرفت عملا امکانپذیر شد. حسینعلی رزمآرا همچنین در دانشکدهی افسری آن زمان به تدریس نقشهبرداری پرداخت. وی در سال ۱۳۵۲ در نخستین کنگرهی جغرافیدانان ایران حضور داشت. از جمله تالیفات حسینعلی رزمآرا میتوان به این عنوانها اشاره نمود: مرآه البدن یا تشریح طبی (۱۳۲۸)؛ نقشه برداری، فرهنگ جغرافیایی ایران (با همکاری چند نفر، ده جلد، ۱۳۳۲)؛ راهنمای ایران (۱۳۳۰)؛ بوصله القبله، فتاوی و تفاریظ (۱۳۳۴)؛ بوصله القبله (فارسی و عربی، ترجمهی سید کاظم آذری به زبان عربی، ۱۳۳۵)؛ راهنمای شهر تهران (با همکاری چند نفر، ۱۳۳۱)؛ طریقهی زندگی در جامعه؛ فهرست نشریات دایرهی جغرافیایی ارتش (۱۳۳۸)؛ قبلهنما (عربی، ترجمهی دکتر موسی حکمت به زبان عربی، ۱۳۳۲) قبلهنما (۱۳۳۲)؛ متد رزمآرا (۱۳۲۸)؛ نجوم برای همه (ماکسول راید، ۱۳۳۵). اختراعات وی به این شرح هستند: دستگاه آموزش عملیات نقشهبرداری؛ قبلهنمای رزمآرا؛ سمتنمای نابینایان.
بیشتر
آخرین دیدگاهها