فرخ خان امین الدوله

(1229 - 1288 هـ.ق)

او بین سال‌های ۱۸۵۵ تا ۱۸۵۷ به‌عنوان فرستاده ایران به دربار فرانسه در پاریس خدمت کرد و در امضای معاهده پاریس نقش داشت و بدین ترتیب به جنگ شکست‌خورده ایران و انگلستان پایان داد و ارتش ایران را از هرات خارج کرد. فرخ‌خان کار خود را در دربار به‌عنوان پیش‌خدمت مخصوص فتحعلی‌شاه آغاز کرد. در سال ۱۸۳۳ به دستور ولیعهد عباس میرزا در محاصره هرات شرکت کرد و بعداً قیام‌های استان مازندران، اصفهان و گیلان را سرکوب نمود. او اقدامات ارتش ایران طی محاصره سال ۱۸۳۸ هرات را به‌صورت مکتوب ثبت کرد و در سال ۱۸۵۰ به‌عنوان خراج‌گیر کل کشور انتخاب شد. او در سال ۱۸۵۴ به سمت خزانه‌دار شخصی ناصرالدین‌شاه منصوب شد. فرخ‌خان در جریان نزاع ایران با انگلیس بر سر هرات، با دیپلمات‌های انگلیسی در پاریس مذاکره کرد و بعداً معاهده پاریس را در سال ۱۸۵۷ به امضا رساند که به جنگ پایان داد و ایران را ملزم به ترک هرات و چشم‌پوشی از همه ادعاهای خود نسبت به افغانستان کرد. او همچنین با ایالات متحده روابط دیپلماتیک برقرار کرد، با کشورهای اروپایی تعامل داشت و با متقاعدسازی ناصرالدین‌شاه به اعزام ۴۲ دانشجو به اروپا، پیشرفت تحصیلی آن دوران را ارتقا بخشید. فرخ‌خان در طول ماموریت دیپلماتیک دو ساله خود، به دبیرش حسین سرابی دستور داد تا او را در نوشتن خاطرات سفرهایش با عنوان مخزن‌الوقایع یاری کند. این سفرنامه که در ابتدا منتشر نشده بود، توجه شاه قاجار و دیگر اعضای دربار ایران را به خود جلب کرد و در نهایت برای مورخانی که سیاست بین‌المللی آن دوره را بررسی می‌کردند، حیاتی شد. محققان تعاملات فرخ‌خان با بزرگان غربی، از جمله ناپلئون سوم، لئوپولد یکم، پادشاه بلژیک، و ملکه ویکتوریا، همراه با روایت‌های دیپلماتیک دقیق او را دارای اهمیت بالایی می‌دانند. فرخ‌خان در تهران، کاشان و جاهای دیگر در پروژه‌های ساختمانی مختلفی از جمله تیمچه امین‌الدوله در کاشان که «نمونه‌ای باشکوه از معماری ایرانی» توصیف شده است نقش داشت.