قابوس نامه

قابوس‌نامه یکی از آثار ارجمند زبان فارسی در قرن پنجم هجری است. به همان اندازه که وسعت معلومات نویسنده در رشته‌های گوناگون خواننده را به اعجاب می‌افکند، صداقت و صراحت گفتارش در دل اثر می‌گذارد و نیز ژرف‌بینی‌ها و نکته‌سنجی‌های خردمندانه وی و حکایات و روایات آموزنده‌ای که گاه به مناسبتی در بعضی ابواب می‌آورد، همه خواندنی و آموختنی و به‌خاطر سپردنی است. نویسنده این کتاب امیر عنصرالمعالی که دختر سلطان محمود غزنوی همسرش بوده، از او پسری به نام «گیلانشاه» داشته است و این کتاب را در ۴۴ باب برای پسر خود، گیلانشاه نوشته و خواسته بدین وسیله حاصل تجربیات خود را در اختیار فرزندش بگذارد و او را راهنمایی کند و مسائل مختلف زندگانی و هنرها و پیشه‌های گوناگون آن زمان را بدو بیاموزد.