ت‍ح‍ف‍ه ح‍ک‍ی‍م م‍وم‍ن‌

بام‍ق‍دم‍ه‌: میرسیداح‍م‍د روض‍ات‍ی‌

تحفة المؤمنین مشهور به تحفه حکیم مومن، به زبان فارسی، تألیف محمد مؤمن بن محمدزمان معروف به حکیم مؤمن است که از مشهورترین نگاشته‌هاى طب فارسی پیرامون دواشناسى مى‌باشد و پس از تألیف، مورد توجه بسیارى از اطباء قرار گرفته است این کتاب پس از تألیف به‌عنوان یک کتاب ارزشمند مطرح شد؛ به‌گونه‌اى که حکیم میرمحمدحسین عقیلى علوى خراسانى در کتاب «مخزن الادویة» و «قرابادین کبیر» و نیز حکیم ناظم جهان در کتاب «اکسیر اعظم» از این اثر بسیار بهره برده‌اند. مفصل‌ترین و مشهورترین بخش کتاب، بخشى است که درباره مفردات نگاشته شده است. این بخش، به ترتیب حروف الفبا تنظیم یافته است. این کتاب را می‌توان دایرةالمعارفى جامع در داروشناسى و داروسازى طب سنتى دانست؛ چراکه بسیارى از امورى که براى شناخت دارو و ساخت دارو لازم است، در این کتاب بررسى شده است. بررسى مشروع و علمى گیاهان توسط مؤلف در عین نقل تجربیات خود و پدرش در کنار نقل از متون و منابع معتبر، ارزش این اثر را دوچندان مى‌کند. افزون بر این، نگارش کتاب به زبان فارسی، از مهم‌ترین ویژگى‌هاى این اثر است؛ چراکه قبل ازتألیف این کتاب، بسیارى از منابع داروشناسى به زبان عربى تألیف شده بود؛ جمله‌اى از کتاب‌ها هم که به زبان فارسی نگارش یافته‌اند - مانند «اختیارات بدیعى» - چندان از دقت علمى برخوردار نیستند.