تذکره شعاعیه

نویسنده این تذکره محمدحسین متخلص به شعاع و ملقب به شعاع الملک شیرازی که در سال ۱۲۸۹ قمری در شیراز متولد شده و در سن ۸۷ سالگی در سال ۱۳۶۳ قمری در شیراز بدرود حیات گفته است. این کتاب یکی از آثار اوست که وی در آن به گفته خودش « ... تفصیل حالات و تکمیل مقالات فصحای غابر و بلغای معاصر که از اهالی فارس و فارسان توسن براعت را اسّ اساسند در تذکره موسوم به «شکرستان فارس» که سابقاً به فرمان نواب فلک جناب قمر رکاب، شاهزاده علی‌نقی میرزا رکن الدوله در فرمان‌روایی پدر فردوس مقر ایشان ترتیب داد و بسا نام نیک در آن به ودیعت نهاده‌ام ...». در این جلد تذکره شعاع به شرح حال و ارائه نمونه آثار ۷۸ شاعر پرداخته و از آثار ارسنجانی آغاز نموده و به سائل قیری به پایان برده است. شعاع شیرازی فقط به یادکرد یکی دو سطر شرح حال و آوردن چند بیتی متفرق از هر شاعر بسنده نکرده و تقریباً به طور جامع به چگونگی شعر و شاعری آنان پرداخته و از هر نمونه شعر آنان به طور کامل آثاری را درج کرده است. از این نظر این کتاب بر سایر کتاب‌های تهیه شده به وسیله معاصرانش برتری چشمگیری دارد. افزون بر این او شرح حال و نمونه آثار جمعی را هم در کتاب خود آورده که نام آنان را در تنها در این تذکره می‌یابیم.