سیب های کابل شیرین است: زندگی کودکان افغانی در ایران

مترجمان: مهرداد وحدتی، سودابه اشرفی (فارسی به انگلیسی) - احمدشاه احمدزی (فارسی به پشتو)
ویراستار انگلیسی: کریستینه آدامز

کتاب «سیب های کابل شیرین است» روایت تلخ و شیرین کودکان مهاجر افغانستانی و ایرانی است. زندگی کودکان معصوم و بی‌گناهی است که دست سرنوشت، آنها را از خانه و وطن‌شان جدا کرده است. آنها مجبور شدند به خاطر جنگ افغانستان و مسائل جانبی، آنجا را ترک کنند و به عنوان مهاجر به ایران بیایند و زندگی تازه‌ای را آغاز کنند و به نوعی دارای دو وطن ایران و افغانستان شدند.
در تاریخ ملل مختلف جهان، جنگ‌ها همیشه غم­انگیز و دردناک هستند و مصیبت‌های زیاد و آوارگی همراه خود داشته و دارند. مصیبت‌ها و آوارگی­هایی که گاهی از دایره مرزها فراتر رفته و می­رود؛ مانند کودکان مهاجر افغانستانی که در کشوری دیگر به دنیا می­آیند و زمانی که بزرگ می‌شوند، سؤالاتی بی‌جواب در مورد زندگی‌شان در کشور دیگر (که حکم غربت را برایشان دارد) در سر دارند. خلاصه این که در یک کلام سؤال آنها این است: وطن کجاست؟ و ما به کجا تعلق داریم و به کجا خواهیم رفت؟
کتاب «سیب‌های کابل شیرین است: زندگی کودکان افغان در ایران»، اثری خواندنی و تأمل برانگیز است و راوی حکایت دو وطن داشتن زندگی کودکان مهاجر افغانستانی در ایران است.
کتاب دارای دو فصل و یک بخش تحلیل متون است. فصل اول با عنوان «دو وطن داشتن سخت است»، اندیشه های کودکان افغانستانی را درباره موضوعاتی مانند خانه، خدا، پدر و مادر، وطن، تنهایی و... در قالب نامه و دل‌نوشته‌هایی غم‌انگیز و بااحساس گردآوری کرده است. موجی از امید به زندگی و در برخی از این دل‌نوشته ­ها هم یاس و نأمیدی از شرایط زندگی‌شان در قلب‌های مهربان نوجوانان افغانستانی احساس می‌شود. بیشتر این دل نوشته ­ها مربوط به نوجوانان دختر ۱۴ تا ۱۷ ساله است که با احساسات زیبا و ناب‌شان درد دل­های شیرین و تلخ زندگی شان را نوشتند و به نوعی به تصویر کشیده‌اند.
فصل دوم کتاب «بهشت زمین کجاست؟» نام دارد. گفت­وگو با کودکان افغانستانی زلزله‌زده بم است. مطالب این فصل، حاصل گفت­وگو با ۸ نفر از کودکان دختر و پسر ۸ تا ۱۱ ساله افغانستانی است و به صورت پرسش و پاسخ از آنها درباره جنگ، دو وطنِ افغانستان و ایران، دین و مذهب و بسیار موضوعات دیگر تنظیم شده است.
در بخش سوم کتاب دو مقاله با موضوع تحلیل متون نوشته‌شده به دست کودکان که در فصل اول نوشته شده آمده است. مقاله اول در این بخش تحت عنوان: گرامر و روایت: تحلیل مردم شناسی گفت و گو با کودکان افغانی بم است. گفتمان‌های بحث شده از سوی کودکان و نوجوانانی افغانستانی، مشخص می­کند که صلح و امنیت، آرامش و احساس آسوده زیستن و داشتن خانه و سرپناه مناسب برای زندگی اهمیت زیادی برای کودکان افغانستانی داشته است و گاهی با فکر فقدان اطمینان از وجود خانه و سرپناه، کودکان افغانستانی احساس بی­خانمان بودن می­کنند. از سوی دیگر، جایگاه دین و مذهب و عناصر آن برای آنها مهم و برجسته است. این عنصر به دلیل آن که جزء عناصر مشترک هویت ایرانی- افغانستانی به شمار می آید و مورد تأکید گروه کودکان و نوجوانان مهاجر است. ساختن خانه، در نقطه ای رخ می­دهد که وطن نام دارد، از این رو خانه و وطن دو مفهوم به هم پیوسته در گفتار کودکان افغانستانی بوده است.
ازجمله مطالب دیگر این بخش شامل: مطالبی در باره سیاست های هویتی که به سیاست های دولتی هویتی در جهان بین چند اصل خون، خاک، اقامت، زبان و... متغیر است و مروری بر سیاست های هویتی در سطح جهان که می­تواند در شناخت این موضوع مفید باشد و بررسی و تحلیل آن از نگاه هر کدام از اصل­ها و سیاست های هویتی.
مقاله آخر در این بخش با عنوان «آنها غریبه نیستند!»، شامل مقدمه‌ای بر تاریخ حکومت افغانستان و جنگ، رویکرد تاریخی افغانستان، فرهنگ و زندگی آنها، هویت و مهاجران، سیاست های هویتی و مهاجرت به ایران می‌شود.