در حاشیه سیاست خارجی: از دوران نهضت ملی تا انقلاب

✔️در حاشیة سیاست خارجی نوعی زندگینامه است، ولی از آنجایی که نویسنده در مدت بیست و دو سالی که در وزارت امور خارجه گذراند، هیچ‌گاه در متن سیاست خارجی قرار نداشته و تنها مشاهدات عینی خود را به رشتة تحریر درآورده، این نام را برای کتاب برگزیده است. در این کتاب با پیشینه و اوضاع داخلی وزارت امور خارجه و سفارتخانه‌های ایران در دوران پیش از انقلاب آشنا می‌شویم. می‌بینیم که چگونه شاه سابق خودش سیاست خارجی را در دست گرفته بود، به جزئیات امور رسیدگی می‌کرد و هر روز دستورهایی به وزیر امور خارجه وقت می‌داد؟ چگونه وزیران خارجه نقش منشی مطیع شاه را ایفا و دستورهای او را مو به مو اجرا می‌کردند و هیچ‌گاه از خود ابتکاری نشان نمی‌دادند؛ چگونه گاهی شخصیت‌های ورزیده و مورد احترام جهان دیپلوماسی و زمانی دلقک‌ها و نورچشمی‌های درباری به سفارت منصوب می‌شدند. اعضای گروه نخست واقعاً قصد خدمت داشتند و اعضای گروه دیگر اوقات خود را صرف چاپلوسی و خوش‌خدمتی می‌کردند. در حاشیة سیاست خارجی برگ جالبی از سی سال تاریخ معاصر ایران است.

از متن کتاب:
1327 سالی پر تب و تاب بود که با یک رویداد شگرف آغاز شد: ائتلاف سید ضیاءالدین طباطبایی رهبر حزب راستگرای اراده ملی با حزب توده و تشکیل جبهه ضد مطبوعات دیکتاتوری. و با یک رویداد شگفت انگیزتر پایان یافت: تیراندازی به شاه در دانشگاه تهران و برقراری حکومت نظامی و غیرقانونی شناختن حزب توده. افکار عمومی ائتلاف چپگرایان و راستگرایان افراطی را بر ضد شاه می دانست و از خود می پرسید مگر شاه قصد دیکتاتوری دارد و ایران آبستن حوادثی است؟
در آغاز این سال ابراهیم حکیمی نخست وزیر بود و سرلشگر رزم آرا رئیس ستاد ارتش که در واقع سرنخهای کلیه امور سیاسی را در دست داشت به درجه سپهبدی ارتقا یافته بود. سه ماه و نیم پیش از آن قوام السلطنه، نخست وزیری که با تدبیر قضیه دشوار آذربایجان را حل کرده بود، بر اثر مخالفت دربار و سیاست انگلستان سرنگون شده و یکبار دیگر فراماسونها و جمعیت عامیون زمام امور را در دست گرفته بودند...